vrijster

Nederlands

oude vrijster

Uitspraak

• Geluid:  vrijster    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈvrɛistər / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• vrij·ster

Woordherkomst en -opbouw

• Naamwoord van handeling van vrijen met het achtervoegsel -ster

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	vrijster	vrijsters
verkleinwoord	vrijstertje	vrijstertjes

Zelfstandig naamwoord

de vrijster v

1. ongetrouwde vrouw

   • De oude vrijster was altijd chagrijnig. 
   • De ziel is Weldra, het adoptiekind van juffrouw van Aerden. Zij was oorspronkelijk een weesmeisje uit een Londense achterbuurt en droeg een andere naam, maar werd door haar pleegmoeder herdoopt tot ‘Weldra de Winnenbergh’, een onwaarschijnlijke naam die de vrijster als bij ingeving voor haar bedacht. 

2. beminde of minnende vrouw die nog niet getrouwd is

   • Acanthus toont een felgekleurde populaire gravure uit circa 1680, met als thema `de vrijstersboom'. Op deze amusante volksprent staat een groep smachtende vrouwen onder een pereboom die beladen is met aantrekkelijke mannen. `Dit zijn de peeren die vrijsters begeeren,' meldt het onderschrift.  

3. speculaaspop die een ongetrouwde vrouw voorstelt

   • Dit verschijnsel komt nog steeds voor en verwijst naar een zeventiende-eeuws gebruik bij verliefde jongeren om een (soms heimelijk) aanbeden meisje of jongeman met Sinterklaas een vrijer/vrijster van speculaas te geven als gebaar van grote genegenheid. 

Synoniemen

• [1] ongehuwde
• [2] beminde, deern, geliefde, minnares
• [3] speculaaspop

Typische woordcombinaties

• [1] oude vrijster
  ongetrouwde vrouw (met de ondertoon dat ongehuwd zijn niet goed is)

Verwante begrippen

• [2] vrouwelijke vorm van vrijer

Gangbaarheid

• Het woord vrijster staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "vrijster" herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.