schandaliseren
- Geluid: schandaliseren (hulp, bestand)
- IPA: / ˌsxɑndaliˈzerə(n) / (5 lettergrepen)
- schan·da·li·se·ren
- via Middelnederlands scandaliseren, Frans scandaliser en Latijn scandalizare van Oudgrieks σκανδαλίζειν (skandalízein), op te vatten als afgeleid van schandaal met het achtervoegsel -iseren [1] [2]
| stamtijd | ||
|---|---|---|
| onbepaalde wijs |
verleden tijd |
voltooid deelwoord |
| schandaliseren |
schandaliseerde |
geschandaliseerd |
| zwak -d | volledig | |
schandaliseren
- overgankelijk door onbehoorlijkheid ergernis bezorgen
- ▸ Van hem erfde Byron ook de vervallen Newstead Abbey, waar hij als student met zijn vrienden de omwonenden placht te schandaliseren door er 's nachts wijn te drinken uit de opgegraven schedels van monniken.[3]
- ▸ Tracht ik een astronoom te schandaliseren met de mededeling, dat de achterkant van de maan rood is met witte spikkels, dan is er slechts een ruimtevaart nodig om mijn paddestoelconceptie naar het rijk der fabelen te verwijzen.[4]
- overgankelijk reputatieschade bezorgen
- ▸ Denken wij maar aan Henri Guillemin, nu diep in de tachtig, maar nog altijd strijdbaar de ene debunkende biografie na de andere producerend. () Het sterkst is hij als hij kan tuchtigen, ontzenuwen, onthullen, schandaliseren.[5]
- ▸ Dryden met wie ze eens nauw bevriend was en samenwerkte, vond het nodig tijdens haar laatste jaren te zeggen: ‘Mrs. Behn veroorloofde zich indiscreet te schrijven en de zedigheid van haar sexe enigszins te schandaliseren.’[6]
- overgankelijk (informeel) beschadigen zodat het er lelijk uitziet
- ▸ Mensen, die Den Haag en zijn gemeentebestuur niet kennen moeten wel de indruk krijgen alsof op de Haagse gemeentebureau’s [sic!] lieden zitten, die met passer en lineaal [sic!] uitmaken wat er wég moet en wat er kan blijven staan, die de schoonheid van de natuur minachten en er lust in hebben, de mooiste plekjes van Den Haag te schandaliseren en van Den Haag een grauwe, grijze koopstad te maken.[7]
- [1] ergeren, ontstichten, aanstoot geven aan
- [2] discrediteren, te schande maken
- [3] toetakelen
- Het woord schandaliseren staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- ↑ schandaliseren op website: Etymologiebank.nl
- ↑
Weblink bron Tijdgenoten : Byron op Reis in: Tirade., 25 jrg. 3 nr. 1 (januari 1959), G.A. van Oorschot, Amsterdam, p. 1
- ↑ Weblink bron S. VestdijkDe leugen is onze moeder in: Maatstaf., jrg. 4 nr. 1 (april 1956), Daamen, Den Haag, p. 7
- ↑ Weblink bron Een nieuwe toekomst voor de biografie in: Maatstaf., jrg. 38 nr. 9/10 (september/oktober 1990), Arbeiderspers, Amsterdam, p. 3
- ↑ Weblink bron Mrs. Behn en haar Oroonoko in: Maatstaf., jrg. 30 nr. 8/9 (augustus/september 1982), Arbeiderspers, Amsterdam, p. 41
- ↑ Weblink bron Haagse Notities : natuurbescherming in: De Linie
, jrg. 10 nr. 487 (30 juli 1955), Stichting De Linie, Amsterdam, p. 2 kol. 4
