fileermes

Nederlands

fileren met een fileermes

Uitspraak

• Geluid:  fileermes    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• fi·leer·mes

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  fileer ww  en  mes zn 

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	fileermes	fileermessen
verkleinwoord	fileermesje	fileermesjes

Zelfstandig naamwoord

het fileermes o

1. (kookkunst) een mes met een lang, dun lemmet geschikt voor het verwijderen van de graten van een vis en het in dunne plakken snijden van vlees

   • Ik vroeg de visboer of meer mensen dat hebben, zo'n acute zin in zalm. 'Zo gauw het eerste lentezonnetje verschijnt meneer, dan krijg ik de zalm haast niet aangesleept', was zijn antwoord, terwijl zijn fileermes door het roze vlees gleed. 

2. (figuurlijk) de scherpe blik waarmee je zaken tot op het bot uitzoekt totdat de ware aard ontdekt is

   • Muzikaal is Sadko een praalzieke staalkaart, met exuberante tempowisselingen, flemerige ballades en goedkope folklore. En stomende koorscènes natuurlijk, de specialiteit van Opera Vlaanderen. Dat kan gevaarlijk pompeus worden, denk je dan. Maar dirigent Dmitri Jurowski scherpt zijn fileermes om er ook de bedwelmende finesses van naar boven te halen. Hij is onbetwist de man van de avond. 
   • VVD, CDA en D66 keken gisteren tevreden toe hoe Asscher in het debat over de mislukte formatiepoging zijn fileermes tevoorschijn haalde. Vraag na vraag zorgde hij voor hachelijke minuten bij Klaver. ,,Uw principiële ondergrens verspringt steeds’’, concludeerde de PvdA-leider. ,,U vindt gewoon dat je mensen ook niet naar veilige landen mag terugsturen.” 

Vertalingen

    1. ontleedmes   

Engels: filleting knife (en)

Gangbaarheid

• Het woord fileermes staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "fileermes" herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.