manufactuur

Nederlands

[4] dure schotel als voorbeeld van een manufactuur

Uitspraak

• Geluid:  manufactuur    (hulp, bestand)
• IPA: / ˌmanyfɑkˈtyr / (4 lettergrepen)

Woordafbreking

• ma·nu·fac·tuur

Woordherkomst en -opbouw

• via Frans manufacture van middeleeuws Latijn manufactura "handwerk"

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	manufactuur	manufacturen
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

de manufactuur v

1. (economie) op grotere schaal met de hand vervaardigen van producten door meer vakmensen in één werkplaats
   Deze productiewijze vormt een overgang tussen ambachtelijke en industriële productie als het gaat om arbeidsdeling, schaalvergroting en mechanisatie.

   ▸ Ik zou ze willen vergelijken met de grondbezittende adel rond het Franse hof van het ancien regime, die zich officieel verre van handel en manufactuur hield maar in feite op allerlei manieren betrokken was bij niet-agrarische activiteiten.

   ▸ ⧖ De manufactuur is een vorm van produktie waarbij de produkten in fabriekslokalen worden vervaardigd met de hand, met behulp van gereedschappen en eenvoudige werktuigen.

2. (bedrijf) onderneming waar meerdere vakmensen samen met de hand producten vervaardigen

   ▸ Ruim duizend gulden voor drieëntwintig delen is naar moderne maatstaven nog niet veel. Duur is pas Meissner porselein, waarvan eenzelfde combinatie meer dan tienduizend gulden kost. Of Herend uit Hongarije, een oude manufactuur die het communisme heeft doorstaan en sinds de bevrijding jaarlijks duurder wordt. Herend heeft uitsluitend handgeschilderde, traditionele decors, en er hangt nog steeds een waas van exclusiviteit omheen.

   ▸ De kleine manufactuur beschikte over dertien weefgetouwen, waarvan er tien werkelijk stonden opgesteld.

3. (bedrijf) horlogefabrikant die complete uurwerken zelf kan ontworpen en vervaardigen

   ▸ De term manufactuur is de aanduiding voor uurwerkbedrijven die hun eigen uurwerken ontwerpen en fabriceren.

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	(manufactuur)	manufacturen
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

het manufactuur o

1. (verouderd) geweven stof (vanaf de 20e eeuw alleen nog als meervoud)

   1. ▸ ⧖ Dit etiquette zal bestaan in een, in naam der hier natemelden halle, of in plaatsen waar geene hallen zijn, gecommitteerden tot de fabrijken eigenhandig geteekend getuigschrift, dat het manufactuur waarop het gehecht is, voor inlandsch gefabriceerd verklaart.

      • Eenmaal volwassen trouwden de vrouwen, ondanks pogingen om in Amsterdam leuke jongens te ontmoeten, allebei met een Tukker. Annie werkte in de gezinszorg, Gerda bestierde in Enter met haar man kruidenierszaak Mekenkamp. Later handelde de zaak ook in manufacturen. Of zoals een familielid het verwoordt: "Jullie verkochten ook lingerie."  

Gangbaarheid

• Het woord manufactuur staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.