Leopard
|
Buitenlandse provincienamen
bewerkenDag Leopard,
Dank voor de bereidheid om aan WikiWoordenboek bij te dragen. Ik vroeg me wel af of de regel dat namen van provincies onzijdig zijn ook altijd opgaat in het buitenland. Bij mijn weten is het de Elzas en daarom ben ik er niet zo zeker van de "de Auvergne" onjuist is. --MarcoSwart (overleg) 2 jan 2019 21:02 (CET)
- Dag Marco,
In plaats van te spreken van juist en onjuist, kun je het mijns inziens beter hebben over bijvoorbeeld twijfelachtig, (volstrekt/zeer) ongebruikelijk, gebruikelijk. Je kunt wat het Nederlands betreft stellen: Wie al dan niet bewust weet dat een gebied een bestuurlijke status heeft, beschouwt de gebiedsnaam als onzijdig. Neem Oekraïne, dat is verschoven of zo je wilt aan het verschuiven van ‘de’ naar ‘het’. Ook een vast onzijdig lidwoord kan verdwijnen – bijvoorbeeld [het] Saarland, vroeger het Saarland – zodra het gebied een bestuurlijke status heeft gekregen. Het tegenovergestelde is ook het geval. Iemand die van de (vroegere) bestuurlijke status van een gebied duidelijk geen weet heeft, kan de naam mannelijk/vrouwelijk maken door er ‘de’ voor te plakken. Dat zie je in het bijzonder bij Franse gebieden (zoals Auvergne, Bretagne, Dauphiné, Provence) nogal eens gebeuren vooral sinds het opkomen van het toerisme in de jaren vijftig, zestig, zeventig. Misschien mede omdat in het Frans die namen meestal een lidwoord bij zich hebben. Bij Provence en in iets mindere mate Dauphiné zie je het al dikwijls, maar bij Auvergne en Bretagne veel minder vaak. Als je bijvoorbeeld in een tekst van voor het opkomen van het massatoerisme 'de Provence' ziet staan, zal het waarschijnlijk om de naam van een schip of zoiets gaan. Het is een opmerkelijk taalverschijnsel, wellicht goed voor een proefschrift dat zover ik weet nog niet bestaat. Een klein stukje vind je in de Algemene Nederlandse Spraakkunst.
Elzas is een goed gevonden voorbeeld van hoe taal kan evolueren. Bij Maerlant (13e eeuw) kom je bijvoorbeeld graaf Diederic van Elsaten tegen. Elsaten is de meervoudsvorm van de bewoners, vergelijk andere landen/gebieden als Polen, Saksen en, Zweden. Tegenwoordig zie je meestal ‘de Elzas’, al komt ook ‘[het] Elzas’ soms voor (opmerkelijk genoeg heeft het in het Duits een vast onzijdig lidwoord: das Elsaß). Bij Elzas zou ik ‘de’ niet weghalen, bij Bretagne en Auvergne wel, en bij ‘Provence’ zeker in historisch verband maar in andere gevallen waarschijnlijk niet.
Wel of geen buitenland heeft er volgens mij weinig tot niets mee te maken. Bij Franse namen kun je als ezelsbruggetje kijken naar wat de Fransen doen. Laten zij het lidwoord soms weg (‘d’Auvergne’, de France) dan is dat in het Nederlands gewoonlijk ook mogelijk of noodzakelijk. Met vriendelijke groet, Leopard (overleg) 3 jan 2019 11:57 (CET)