WikiWoordenboek:Persoonsvorm
De persoonsvorm is in een zin de vorm (die bedrijvend of lijdend kan zijn) van het werkwoord die in persoon (1e, 2e of 3e persoon) en getal (enkelvoud of meervoud) overeenstemt met het onderwerp (congrueren) en de tijd van de zin aangeeft. Het is het deel van het gezegde dat de karakteristieke uitgangen van de vervoeging
De persoonsvorm is een onderdeel van het gezegde en vormt samen met het onderwerp de zinskern (in sommige talen kan het onderwerp zijn verzwegen en dus in de persoonsvorm vervat zitten).
Enkele voorbeelden:
- Ik danste.
(persoonsvorm: onvoltooid verleden tijd, 1e persoon enkelvoud) - Jij had gisteren gedanst.
(persoonsvorm: voltooid verleden tijd, 2e persoon enkelvoud. Merk op: enkel had is de persoonsvorm, het voltooid deelwoord gedanst is dus geen deel van de persoonsvorm!) - Zij danst.
(persoonsvorm: onvoltooid tegenwoordige tijd, 3e persoon enkelvoud) - Wij hebben vandaag gedanst.
(persoonsvorm: voltooid tegenwoordige tijd, 1e persoon meervoud. Merk op: enkel hebben is de persoonsvorm, het voltooid deelwoord gedanst is dus geen deel van de persoonsvorm!) - Jullie zullen morgen dansen.
(persoonsvorm: onvoltooid tegenwoordig toekomende tijd, 2e persoon meervoud. Merk op: enkel zullen is de persoonsvorm, de infinitief dansen is dus geen deel van de persoonsvorm!) - Zij zullen overmorgen hebben gedanst.
(persoonsvorm: voltooid toekomende tijd, 3e persoon meervoud. Merk op: enkel zullen is de persoonsvorm, de infinitief hebben en het voltooid deelwoord gedanst zijn dus geen deel van de persoonsvorm!))
Het is ook belangrijk op te merken dat samengestelde werkwoorden in hun geheel de persoonsvorm vormen, ook als ze gescheiden in de zin staan:
- Moeder en vader dansten de kamer rond. (persoonsvorm: onvoltooid verleden tijd, 3e persoon meervoud van ronddansen.)
- Zij maakten hierbij van de hele kamer gebruik. (persoonsvorm: onvoltooid verleden tijd, 3e persoon meervoud van gebruikmaken.)
In de gebiedende wijs heeft de persoonsvorm geen onderwerp:
- Dans!
Andere wijzen waarin een persoonsvorm kan staan zijn:
- de aantonende wijs, wanneer de handeling daadwerkelijk plaatsvindt;
- de aanvoegende wijs, wanneer men een aansporing tot de handeling geeft