Overleg:schietlapschieten

Werkwoord, zelfstandig naamwoord, of allebei?

Ik begon me eigenlijk af te vragen of er – vooral omdat ik geen vervoegingen kon afleiden die me 'als goed Nederlands' in de oren klonken (in sterke, zwakke en/of scheidbare vormen – of dit misschien toch feitelijk een zelfstandig naamwoord is en geen werkwoord? Ik verwacht dat er sowieso nog wel wat geschaafd moet worden aan deze pagina (of in elk geval gecontroleerd; de IPA-notatie heb ik ook maar afgekeken + afgeleid van 'schiet' 'lap' en 'schieten' voor zowel Noord-Nederlands als Zuidelijk Nederlands/Vlaams.
Hoe dan ook, er kan een lidwoord voor het woord gezet worden, zodat het daarmee dan toch geen werkwoord is. Of is het allebei? Alvast bedankt voor de (ongetwijfeld) heldere toelichtingen en antwoorden, met vriendelijke groet -- Martix (overleg) 17 mrt 2019 14:16 (CET)
(N.B.: Wie schetst mijn verbazing toen ik merkte dat voor het verwant schietlap al een uitspraak-file bestond (maar geen lemma) ) -- Martix (overleg) 17 mrt 2019 14:16 (CET)

Dit is voor mij enigszins een hobby-onderwerp geworden. Het lastige is dat bij elk werkwoord de onbepaalde wijs ook zelfstandig gebruikt kan worden met het lidwoord "het". Je kunt op twee manieren vaststellen dat een woord toch een werkwoord is:

1. kun je een tegenwoordig deelwoord vormen door er een -d achter te zetten:
   • De jongens wandelden schietlapschietend door de tuin.
2. kun je een constructie met "gaan" maken:
   • Morgen gaan we schietlapschieten.

Conclusie: het is een werkwoord. Er bestaan werkwoorden die geen, of maar enkele verbogen vormen kennen. Het sjabloon {{-nlstam-}} voorziet in die mogelijkheid met de parameters k=onv en scheid=i. Ik heb zelf geen onderzoek naar dit woord gedaan, maar je bevindingen maken aannemelijk dat dit woord tot dit type behoort. In traditionele grammatica's wordt nog wel eens beweerd dat werkwoorden gevormd uit een zelfstandig naamwoord gevolgd door een werkwoord in principe een niet-scheidbare, zwakke vervoeging kennen, maar recenter onderzoek suggereert dat dat alleen opgaat voor werkwoorden die feitelijk afleidingen zijn van een (afgeleid) samengesteld zelfstandig naamwoord (stofzuiger -> stofzuigen -> gestofzuigd). Werkwoorden die echt zijn ontstaan als samenstelling van zelfstandig naamwoord en een werkwoord kennen vaak geen verbogen vormen, tenzij ze veel worden gebruikt, maar dan zijn scheidbare en eventueel sterke verbogen vormen wel degelijk mogelijk. WikiWoordenboek is vrij uniek omdat het voor dit soort werkwoorden het feitelijk taalgebruik (met vindplaatsen!) probeert weer te geven; het Groene Boekje en Van Dale maken zich er vaak vanaf door simpel te beweren dat alleen de onbepaalde wijs voorkomt. Kortom: je hebt het in mijn ogen helemaal correct gedaan. --MarcoSwart (overleg) 18 mrt 2019 20:53 (CET)

Wat afwerking

Omdat ik me kan voorstellen dat dat informatief is, geef ik hieronder wat meer toelichting op mijn wijzigingen dan in de beschrijvingssamenvatting mogelijk is.

1. Ik heb de standaard-IPA toegevoegd. De regionale varianten heb ik zoals altijd gewoon laten staan, want standaard en varianten vullen elkaar aan. Ik heb ernstige twijfel bij de aangegeven klemtoon bij deze varianten. Het zou heel verrassend zijn als die niet op "schiet" zou liggen. Maar omdat ik geen expert ben in regionale uitspraakvarianten heb ik me niet aan een aanpassing gewaagd.
2. Voor samenstellingen hebben we een speciaal sjabloon {{samen}}.
3. Als een woord vooral in bepaalde delen van het taalgebied wordt gebruikt, kan dat het beste onder een kopje "Opmerkingen" worden beschreven. Een simpel etiket is vaak te ongenuanceerd. Ik kwam bijvoorbeeld op internet ook een Zeeuwse vermelding van "schietlapschieten" tegen. En ook in Vlaanderen zou "katapultschieten" wel eens gangbaarder kunnen zijn dan "schietlapschieten".
4. Omschrijvingen in de vorm van een synoniem hebben het risico van "kastje-muur-verwijzingen". De kunst is om de betekenis uit te leggen in andere, liefst meer gangbare woorden dan die van de samenstelling. De synoniemen staan immers toch al onder hun kopje.
5. Voor de leesbaarheid is het prettig om spaarzaam om te gaan met de contextlabels. In beginsel kan iedere sport ook een spel zijn, dus dat laatste hoeft niet nog eens te worden aangegeven.
6. Bij werkwoorden proberen we ook aan te geven in hoeverre ze overgankelijk zijn. "Katapulteren" is dat wel; ik heb het om die reden onder de synoniemen verwijderd.
7. Als een lemma eenmaal redelijk "af" is, haal ik allerlei uitgecommentarieerde opties liever weg, want het semi-automatisch bijwerken van lemma's wordt gecompliceerd door de aanwezigheid van sjablonen in commentaarregels, terwijl het niet erg waarschijnlijk is dat ze nog van nut zullen zijn.

Hoewel het een hele lijst lijkt, gaat het voornamelijk om wat afwerking. Ook zonder de veranderingen was het voor de lezer een nuttig lemma.--MarcoSwart (overleg) 19 mrt 2019 11:21 (CET)

MarcoSwart: uiteraard als eerste dank voor de controle, verbeteringen, toevoegingen en aanpassingen.

T.a.v. IPA notaties (en varianten), daar ben ik niet in thuis en ik verwacht niet dat ik daar pooit behendig in wordt: het was vooral afkijken bij andere woorden (of delen ervan) en bijeenvoegen van wat ik daar aantrof (en met minimale toepassing van de voorbeelden op "WikiWoordenboek:IPA". Zo is de bewtekenis van wat op een enkele quote (') lijkt in de IPA notatie me verre van duidelijk (ik vermoed een pauze dan wel een 'tijdsverlenging' van de letter of klank ervoor?). (Maar daarom vind je bijvoorbeeld bij het artikel "schietlap" en de aanverwante verklein- en meervoudsvormen wél een (mijn) poging voor IPA-notatie bij "schietlappen", maar niet bij "schietlapje" en diens meervoudsvorm (want ik kon op de IPA pagina geen van toepassing zijnde voorbeelden/aanwijzingen vinden, en op pagina's als "lapjes" (en aanverwante of gelijkende woorden) trof ik geen IPA-notaties aan.

Ik bedacht me vanmorgen (toen ik onder meer op Wikipedia de doorverwijzing omzette naar een DP), dat ik wellicht beter "Zuid-Nederlands" kon gebruiken (en aldaar ook had gedaan), dat lijkt mij een ruimer begrip (de zuidelijke provincies in Nederland + Vlaanderen)? (Terzijde: de samenstellingen als "Belgisch-Nederlands", "Zuid-Nederlands" hebben (nog) geen pagina op Wikiwoordenboek, is dat (vanwege de soort samenstelling) met opzet? Of gewoon omdat het nog niet aangemaakt is?

Het sjabloon {{samen}} herinnerde ik me weer toen ik het in de aanpassingen zag; al was het aanvankelijk afgesloten met ']]' i.p.v. '}}' .

Het gebruik (of vooral, het verwijderen van niet gebruikte sjablonen en andere dingen tussen commentaartekens) is me uiteraard geheel duidelijk, en ik zal ze gaandeweg minder invoegen (en sjablonen weghalen als ik zeker weet dat ze niet gebruikt zullen gaanworden) maar in de afgelopen door mij aangemaakte pagina's bedoelde ik daarmee vooral om aan de controleur/corrector aan te geven waar ik aan twijfelde of welke overwegingen ik had gemaakt om tot het resultaat te komen zoals het er stond.

Nog even ter herhaling: bij de verwante pagina's schietlapje en schietlapjes ontbreken dus nog IPA-notaties, en in schietlappen staan nog alléén "mijn" (wellicht onjuiste) versies. Nogmaals dank en groeten -- Martix (overleg) 19 mrt 2019 17:10 (CET)

In IPA notatie gaat ˈ (eigenlijk een ander teken dan de quote ') vooraf aan de lettergreep met het hoofdaccent. En het klopt dat in het Nederlands dat accent tot een subtiele verlenging leidt. Na je verheldering zal ik het beoogde teken op de goede plaats zetten.

Vlaams, standaardtaal in Vlaanderen, Belgisch-Nederlands, Zuid-Nederlands, Zuidelijk Nederlands, Tussentaal en Verkavelingsvlaams zijn allemaal woorden die gebruikt worden om taalvarianten binnen het Nederlands aan te duiden. Sommige hebben meerdere betekenissen en er zijn hele discussies over de mate waarin ze met elkaar samenvallen of juist van elkaar verschillen. En dan laat ik het Westvlaams en Limburgs als afzonderlijke talen nog buiten beschouwing. Het zijn allemaal Nederlandse woorden waarvoor een lemma mogelijk is, maar het goed omschrijven van de betekenis(-sen) is nog best een klusje. Dat lijkt me de enige reden dat sommige lemma's nog niet zijn aangemaakt.

Er is in het verleden op WikiWoordenboek bewust besloten niet over te gaan tot het etiketteren van Nederlands naar gebieden. Een jaar terug is dat naar aanleiding van een voorgesteld nieuw sjabloon nog eens bevestigd. WikiWoordenboek beschrijft vijf eeuwen Nederlands en in welk gebied een woord wel of niet wordt gebruikt kan in die tijd behoorlijk veranderen. Daarnaast valt er zowel over de indeling in gebieden als de juiste benaming op de labels eindeloos te discussiëren. Ook de geleerden zijn het hierover lang niet altijd met elkaar eens, dus het is ook twijfelachtig of we de lezer via etiketten echt betrouwbare informatie kunnen geven. Voor veel woorden geven we onder "Gangbaarheid" wel aan hoe de bekendheid ervan in Vlaanderen en Nederland is. Een betekenis die betrekking heeft op iets dat specifiek in Nederland, België, Suriname of de Antillen voorkomt kan de landnaam als label krijgen. En als er iets zinnigs te zeggen valt over een verschil in gangbaarheid per gebied kan dat zorgvuldig geformuleerd onder "Opmerkingen" worden aangegeven.

Fouten maken we allemaal, maar als we ook allemaal blijven verbeteren komt het toch nog goed 😇. --MarcoSwart (overleg) 20 mrt 2019 00:08 (CET)