Overleg:slop

Betekenissen

De Van Dale geeft in de definitie tussen haakjes 'doodlopend', en dan opvallend alléén de figuurlijke betekenis:

• slop (het; o; meervoud: sloppen)

1. armoedige (doodlopende) steeg: in het slop raken (a) vastlopen; (b) in een bedenkelijke toestand terechtkomen; iets uit het slop halen weer op gang brengen

Prisma doet iets dergelijks:

• slop het [-pen] klein, armoedig straatje
  • in het ~ raken, achteruitgaan, zich niet meer ontwikkelen

Het is opvallend dat deze beide woordenboeken alleen en vooral de overdrachtelijke betekenis omschrijven. (Al hoor ik de uitdrukking vaker in de zin dat iemands 'carrière in het slop geraakt' dan een persoon zelf.) Het lijkt me darom dat die uitgebreidere definitie (met 'doodlopend') en/of de figuurlijke betekenis hier niet onbenoemd kan blijven, maar ik weet niet precies hoe: met een extra definitie, de bestaande definitie uitbreiden, alleen een extra voorbeeld of met behulp van een {{-note-}}?? -- Martix (overleg) 27 jul 2018 10:15 (CEST)

Ik bedacht me later dat {{-typ-}} misschien óók nog een mogelijkheid zou kunnen zijn, met woordcombinatie "in het slop geraakt", maar dan is de context met alleen de vermelde definitie/betekenis wellicht zoek. Met andere woorden: is er in dit concrete geval een vaste conventie om aan te voldoen (en zo ja, welke) – of zijn er meer (van de genoemde of niet genoemde) manieren goed? -- Martix (overleg) 27 jul 2018 16:02 (CEST)

We maken onderscheid tussen woorden en vaste verbindingen. Het woord "slop" zelf lijkt me met de letterlijke betekenis goed omschreven. Volgens mij is dat niet anders dan bij de aangehaalde woordenboeken. Daarnaast zijn er twee vaste verbindingen "in het slop raken" en "uit het slop halen" die een figuurlijke betekenis hebben. Als je je auto in een arme wijk parkeert kun je niet zeggen "mijn auto is in het slop geraakt" of "ik ga mijn auto uit het slop halen", terwijl je wel zou kunnen zeggen: "mijn auto staat ergens in een slop". De figuurlijke betekenis hoort dus strikt bij de vaste verbindingen, het is geen gangbare betekenis van slop op zichzelf: "zijn loopbaan bevindt zich nu in een slop" klinkt vreemd. Vanwege hun specifieke betekenissen zou ik de genoemde vaste verbindingen liever met {{fras|nld|...}} onder {{-expr-}} vermelden. Als er over zo'n vaste verbinding weer veel te zeggen valt (bijvoorbeeld: vertalingen) kun je er daarnaast ook een apart pagina van maken. In dat geval kun je t=z weglaten, zodat {{fras}} (ook) een link naar die pagina wordt. --MarcoSwart (overleg) 27 jul 2018 21:53 (CEST)

Ik zal er (later) nader op studeren (met name het genoemde {{fras}} sjabloon); ik wil alleen nog opmerken dat in het door jou genoemde voorbeeld met de loopbaan vind ik het met een ander lidwoord niet zo raar klinken: "zijn loopbaan bevindt zich nu in het slop" of "... 't slop"? Of is dat – de (vaste) samenstelling met verschillende lidwoorden – precies wat je bedoelt?

En hoe zit het met het wel of niet vermelden van (tussen haakjes of met de constructie "al dan niet") 'doodlopend', zoals de Van Dale die in de definitie heeft opgenomen? Groeten, -- Martix (overleg) 28 jul 2018 23:21 (CEST)

Het verschil tussen "'t" en "het" lijkt me in dit geval meer een weergave van de uitspraak die wel meer voorkomt zonder dat het apart vermeld hoeft te worden. Maar het bepalend lidwoord is wel onderdeel van de vaste verbinding, zoals je zelf al verondersteld. Ik vind de combinatie met "bevinden" al wat minder gangbaar klinken, je kunt in het Nederlands vrij gemakkelijk op een beeldspraak zinspelen. Over het doodlopen moet ik je op dit moment het antwoord schuldig blijven. Het kan zijn dat Van Dale wil aangeven dat er een niet dwingende connotatie met doodlopen is. --MarcoSwart (overleg) 29 jul 2018 14:33 (CEST)

(Ik doelde overigens dus "het" of " 't " (gezamenlijk/onderling uitwisselbaar) versus "een" – niet "het" versus " 't ". Dus de zin "zijn loopbaan bevindt zich nu in een slop" versus "zijn loopbaan bevindt zich nu in het slop"; dat eerste klinkt inderdaad niet, het laatste klinkt mij zo raar niet in de oren. Maar ook daar zal persoonlijke perceptie, beïnvloed door wat men gedurende zijn leven ook vaak wel of niet hoort/leest, voor een belangrijk deel bepalen 'of iets klinkt'.)

Wat betreft dat 'doodlopend': in de letterlijke betekenis is het misschien te zien als een soort 'overtreffende trap' (van het meest armoedige slopje dat fysiek mogelijk is). Wanneer het aan de betekenis wordt gelinkt, geeft het wel meer duidelijkheid (logica?) aan de overdrachtelijke betekenis? -- Martix (overleg) 29 jul 2018 22:42 (CEST)

Eigen perceptie en logica zijn vooral nuttig om hypotheses te ontwikkelen. Die kunnen daarna worden getoetst in woordenboeken en op dbnl.org, delpher.nl en algemene zoekmachines die een selectie op Nederlandstalige pagina's mogelijk maken. --MarcoSwart (overleg) 29 jul 2018 23:52 (CEST)

┌────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────┘ 'Literal search' op Delpher (3.638) + Google (15.700) + dbnl.org (296) samen: 19.633 artikelen na te lopen. Mijn zomer is gevuld -- Martix (overleg) 31 jul 2018 21:35 (CEST)

Om je niet van alle zomerzon te beroven:

• als je op Google zoekt naar de zinsnede "bevindt zich in het slop" heb je in één keer vier redelijke vindplaatsen; met wat variaties denk ik zonder meer dat attestatie mogelijk is;
• voor het doodlopen is slop een goed vertrekpunt. Het heeft zin om te kijken in hoeverre de oudste vindplaatsen op dbnl en Delpher met dat artikel sporen.

--MarcoSwart (overleg) 1 aug 2018 01:45 (CEST)