WikiWoordenboek:Geologische tijdschaal
De tijdperken (eons, eras, periodes, tijdvakken en tijdsnedes) van de aardgeschiedenis.
De meest recente staan boven aan, de getallen zijn in miljoenen jaren geleden en geven het eind van het desbetreffende tijdperk aan:
We volgen hier de spelling van de Taalunie die voor tijdperken sinds 2005 met een kleine letter is. In specialistische publicaties blijft volgens de Taalunie spelling met een hoofdletter mogelijk, zie hier..
eon fanerozoïcum bewerken
era kaenozoïcum bewerken
periode neogeen bewerken
tijdvak holoceen bewerken
- 0 - eind van de laatste ijstijd; begin van de beschaving
tijdvak pleistoceen bewerken
- 0.011 - verschijnen weer verdwijnen van de grote zoogdieren, evolutie van de mens
tijdvak plioceen bewerken
- 1.8 - ijstijs, moderne zoogdieren en schelpdieren verschijnen
tijdvak mioceen bewerken
- 5.3 - gematigd klimaat, bergvorming moderate climate, gras verschijnt en daarmee veel nieuwe zoogdieren en vogels
periode paleogeen bewerken
tijdvak oligoceen bewerken
- 23 - warm klimaat, snelle evolutie
tijdvak eoceen bewerken
- 34 - archaïsche zoogdieren, eerste vorming van landijs
tijdvak paleoceen bewerken
- 56 - tropisch klimaat, zoogdieren vullen snel de open plek van de dinosauriërs op.
tijdsnede thanetium bewerken
tijdsnede selandium bewerken
tijdsnede danium bewerken
- <65 grote uitstervingsgolf, alle dinosauriërs en vele andere soorten verdwijnen
era mesozoïcum bewerken
periode krijt bewerken
tijdvak bovenkrijt bewerken
- 65 - bloeiende planten, vissen, dinosauriërs
tijdvak benedenkrijt bewerken
- 100 - Gondwanaland valt uiteen
periode jura bewerken
tijdvak bovenjura: malm bewerken
- 145 - varens
tijdvak middenjura: dogger bewerken
- 161 - hagedissen, eerste vogels
tijdvak benedenjura: lias bewerken
- 175 - ammonieten
tijdsnede toarcium bewerken
periode trias bewerken
tijdvak boventrias bewerken
- 200 -- archosauriërs worden dominant op het land
tijdvak middentrias bewerken
- 230 - moderne amfibiën
tijdvak benedentrias bewerken
- 245 - eerste kleine zoogdieren
era paleozoïcum bewerken
periode perm bewerken
tijdvak lopingium bewerken
- 251 - supercontinent van Pangea
tijdvak guadalupium bewerken
- 260 - naaktzadige planten
tijdvak cisuralium bewerken
periode carboon bewerken
tijdvak bovenpennsylvanium bewerken
- 299 - gevleugelde insecten
tijdvak middenpennsylvanium bewerken
- 306 - reptielen, koolwouden
tijdvak benedenpennsylvanium bewerken
- 312 - hoog zuurstofgehalte
tijdvak bovenmississippium bewerken
- 318 - primitieve bomen
tijdvak middemississippium bewerken
- 326 - primitieve haaien
tijdvak benedenmississippium bewerken
- 345 - vorming van landijs
periode devoon bewerken
tijdvak bovendevoon bewerken
- 359 -
tijdvak middendevoon bewerken
- 385 - zeelelies
tijdvak benedendevoon bewerken
- 398 - vissen met kaken
periode siluur bewerken
tijdvak pridolium bewerken
- 416 - eerste vaatplanten op het land
tijdvak ludlowium bewerken
- 419 - duizendpoten
tijdvak wenlockium bewerken
- 423 - koraal
tijdvak llandoverium bewerken
- 428 - trilobieten
periode ordovicium bewerken
tijdvak bovenordovicium bewerken
- 443 - ongewervelden dominant
tijdvak middenordovicium bewerken
- 461 - zeesterren
tijdvak benedenordovicium bewerken
- 471 - eerste landplanten
periode cambrium bewerken
tijdvak furongium bewerken
- 488 - de cambrische explosie
tijdvak middencambrium bewerken
- 501 - trilobieten
tijdvak benedencambrium bewerken
- 513 - sponzen
era neoproterozoïcum bewerken
periode ediacarium bewerken
- 541 - eerste meercellige weekdieren
periode cryogenium bewerken
- 635 - einde Marinoïsche ijstijd
periode tonium bewerken
- 720 - begin Sturtian ijstijd
- 850 - acritarchen
era mesoproterozoïcum bewerken
periode stenium bewerken
- 1000 - vorming van Rodinia
periode ectasium bewerken
- 1200
periode calymmium bewerken
- 1400
era paleoproterozoïcum bewerken
periode statherium bewerken
- 1600 - eerste complexe eencelligen
periode orosirium bewerken
- 1800 - overgang naar een zuurstofatmosfeer
periode rhyacium bewerken
- 2050
periode siderium bewerken
- 2300
era neoarchaïcum bewerken
- 2,500 - de moderne kratons stabiliseren zich
era mesoarchaïcum bewerken
- 2,800 - eerste stromatolieten
era paleoarchaïcum bewerken
- 3,200 - oudst bekende aerobische bacterie
era eoarchaïcum bewerken
- 3,600 - eerste eencellige organismen
- 4,060 - oudst bekende rotsen (mogelijk nog ouder te dateren rotsen worden nog onderzocht)
- 4,400 - oudst bekende mineraal
- 4,570 - vorming van de aarde