tong

Nederlands

De tong van een hond

Uitspraak

Geluid: tong (hulp, bestand)
IPA: / tɔŋ / (1 lettergreep)

Woordafbreking

tong

Woordherkomst en -opbouw

In de betekenis van ‘orgaan in de mond’ voor het eerst aangetroffen in 901 ^[1]

afkomstig van:

Middelnederlands: tonghe

Oudnederlands: tunga

Germaans: *tungōn

Indo-Europees: *dn̥ǵʰwéh₂s

Verwant in Germaans:

West: Engels: tongue (Angelsaksisch: tunge), Duits: Zunge, (Oudhoogduits: zunga), Fries: tonge, tunge (Oudfries: tunge)

Noord: Zweeds/IJslands/Faeröers: tunga, Deens/Noors: tunge, (Oudnoords: tunga)

Oost: Gotisch: tuggō

Verwant in Romaans:

Italiaans: lingua

Spaans: lengua

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	tong	tongen
verkleinwoord	tongetje	tongetjes

Zelfstandig naamwoord

tong v/m

(anatomie) beweeglijk lichaamsdeel in de mond van mensen en veel dieren
- De brutale jongen stak zijn tong uit naar de agent.
(figuurlijk) wat gesproken wordt, gesproken taal
- De tong van die streek is moeilijk te verstaan.
(figuurlijk) wat de vorm van een tong (1) heeft, bijvoorbeeld een landtong of de tong van een schoen
- De landtong loopt een heel eind in de oceaan.
(vissen) een om zijn verfijnde smaak gewilde soort van platvis (Solea solea)
- In het restaurant bestelde de man altijd tong.
(figuurlijk) bij een slot: dat gedeelte van de schieter dat naar buiten komt
(figuurlijk) onderdeel van een muziekinstrument
- Een doorslaande tong is een strip van metaal, die in een precies passend frame vastgeklonken wordt.

Synoniemen

[1] verhemelte
[2] spraak, taal
[4] zeetong

Verwante begrippen

[3] landtong

Hyponiemen

Afgeleide begrippen

Spreekwoorden

Boze tongen beweren dat...

Lasteraars, kwaadwillende mensen zeggen dat...

De tongen komen los.

Men begint meer, vrijer te praten (om een bepaalde reden)

Heb je je tong verloren?

Min of meer intimiderende manier om tegen iemand te zeggen dat die iets niet langer mag verzwijgen

Het eten smelt op je tong.

Het eten is erg zacht

Met een dikke tong spreken.

Dronken zijn

(Niet) het achterste van zijn tong laten zien.

(Niet) alles vertellen wat men weet

Op zijn tong bijten.

Zich met moeite weten te beheersen en/of iets net niet uitspreken

Rap van tong zijn.

Snel en veel kunnen praten

Zijn tong roeren.

Vertalingen

1. beweeglijk lichaamsdeel in de mond van mensen en veel dieren

Albanees: gjuhë ^(sq) v
Angelsaksisch: tunge ^(ang)
Arabisch: لسان ^(ar) m (lisān) & v
Baskisch: mihi ^(eu)
Bosnisch: jezik ^(bs) m
Bretons: teod ^(br) m mv teodoù, teod ^(br) m mv
Bulgaars: език ^(bg) m (ezik)
Catalaans: llengua ^(ca) v
Chinees: 舌 ^(zh) (shé), 舌頭 ^(zh) / 舌头 (shétou)
Deens: tunge ^(da) g
Duits: Zunge ^(de) v
Engels: tongue ^(en)
Esperanto: lango ^(eo)
Estisch: keel ^(et)
Ewe: aɖe ^(ee) o
Filipijns: dila
Fins: kieli ^(fi)
Frans: langue ^(fr) v
Fries: tonge ^(fy) g, tûnge ^(fy) g
Galicisch: lingua ^(gl) v
Grieks: γλώσσα ^(el) v [ˈɣlo̞sa]
Guarani: kũ ^(gn)
Hawaïaans: alelo
Hebreeuws: לשנא ^(he) m (leshānā, leshono) לשון ^(he) v (laśôn)
Hindi: जीभ ^(hi) v (jībh), ज़बान ^(hi) v (zabān)
Hongaars: nyelv ^(hu)
Ido: lango ^(io)
IJslands: tunga ^(is) v
Iloko: dila
Indonesisch: lidah ^(id)
Interlingua: lingua ^(ia)
Italiaans: lingua ^(it) v

Japans: 舌 ^(ja) (した, shitá), べろ ^(ja) (informeel) (bero, shita)
Kabardijns: бзэгу
Koerdisch: زمان ^(ku)
Koreaans: 혀 ^(ko) (hyeo)
Kroatisch: jezik ^(hr) m
Latijn: lingua ^(la) v
Malayalam: നാക്ക് ^(ml) (naakku)
Maltees: ilsien ^(mt) m
Maori: arero ^(mi)
Mirandees: llengua v
Noordelijk Sami: njuovčča
Noors: tunge ^(no)
Perzisch: زبان ^(fa) (zabān)
Pools: język ^(pl) m
Portugees: língua ^(pt) v
Roemeens: limbă ^(ro) v
Russisch: язык ^(ru) m (jazýk)
Servisch:
- Cyrillisch: језик ^(ru) m
- Westers: jezik ^(ru) m
Sloveens: jezik ^(sl) m
Slowaaks: jazyk ^(sk) m
Spaans: lengua ^(es) v
Tagalog: dila ^(tl)
Taroko: hema
Telugu: నాలుక ^(te) (naaluka)
Thai: ลิ้น ^(th) (lín), ชิวหา ^(th) (ćhiw-hā)
Tsjechisch: jazyk ^(cs) m
Turks: dil ^(tr)
Urdu: جیبھ ^(ur) v (jībh) , زبان ^(ur) v (zabān)
Vietnamees: lưỡi ^(vi)
West-Circassisch: бзэгу
Zweeds: tunga ^(sv) g

2. wat gesproken wordt

Bretons: yezh ^(br) v
Chinees: 舌 ^(zh) (she), 舌頭 ^(zh) /舌头 (shetou)
Duits: Sprache ^(de) v
Engels: tongue ^(en)
Estisch: keel ^(et)
Fins: kieli ^(fi)
Frans: langue ^(fr) v
Fries: tonge ^(fy) g, tûnge ^(fy) g
Galicisch: lingua ^(gl) v
Guarani: kũ ^(gn)
Hebreeuws: לשון ^(he) v
Indonesisch: lidah ^(id)
Interlingua: lingua ^(ia)

Italiaans: lingua ^(it) v
Japans: 舌 ^(ja) (した, shita), べろ ^(ja) (bero, informeel)
Koreaans: 언어 ^(ko) (eohn-eo)
Pools: język ^(pl) m
Portugees: língua ^(pt) v
Russisch: язык ^(ru) m
Sloveens: jezik ^(sl) m
Spaans: lengua ^(es) v
Turks: dil ^(tr), lisan ^(tr)
Urdu: زبان ^(ur) (Zubaan)
Vietnamees: lưỡi ^(vi)

3. iets in de vorm van een tong

Fries: tonge ^(fy) g, tûnge ^(fy) g

4. platvis

5. onderdeel van een slot

Fries: skoat ^(fy) g

Werkwoord

vervoeging van
tongen

tong

eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van tongen
- Ik tong.
gebiedende wijs van tongen
- Tong!
(bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van tongen
- Tong je?

Gangbaarheid

Het woord tong staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "tong" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
98 %	van de Vlamingen.^[2]

Meer informatie

Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ "tong" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ Weblink bron Gearchiveerde versie “Word Prevalence Values” op ugent.be

Afrikaans

Uitspraak

IPA: /toŋ/

Zelfstandig naamwoord

tong

(anatomie) tong
tong, taal

Fries

Zelfstandig naamwoord

tong g

platvis

Overgenomen van "https://nl.wiktionary.org/w/index.php?title=tong&oldid=4423067"