papegaai

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  papegaai    (hulp, bestand)
• IPA: / ˌpɑpəˈʏaj / (4 lettergrepen)

Woordafbreking

• pa·pe·gaai

Woordherkomst en -opbouw

• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘papegaaiachtige’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1287
• [1] onder invloed van gaai van Middelnederlands papegay, in de betekenis van ‘papegaaiachtige’ aangetroffen vanaf 1287; dit gaat via Oudfrans papegai en Oudspaans papagayo terug op Arabisch  بَبّغَاء zn  (babaga)
• [3] (metonymisch), omdat voor papegaaien die als huisdier worden gehouden soms een steun met een vergelijkbare vorm wordt gebruikt

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	papegaai	papegaaien
verkleinwoord	papegaaitje	papegaaitjes

Zelfstandig naamwoord

de papegaai m

1. (papegaaiachtigen) benaming voor vogels uit de orde Psittaciformes , vaak met een bont verenkleed en het vermogen de menselijke stem na te bootsen

   • Wij hebben sinds kort een papegaai thuis. 

2. (figuurlijk) (pejoratief) iemand die andere mensen napraat, zonder een eigen opvatting te ontwikkelen

   ▸ Dus, ben jij een intellectueel, op zoek naar wijsheid? Of ben je een hogeropgeleide papegaai?

3. (medisch) stalen, driehoekige steun boven een bed, waaraan een patiënt zich kan optrekken

   • Wij hebben sinds kort een papegaai thuis, want mijn opa is bedlegerig. 

• 
  1. Een Zuid-Amerikaanse papegaai.
• 
  2. Twee ziekenhuisbedden, elk met een papegaai boven het kussen.

Synoniemen

• [2] naprater
• [3] bedheffer

Hyponiemen

   

Barrabands papegaai Bruijns spechtpapegaai Cassins vlagstaartpapegaai Costa Ricaanse papegaai Desmarests vijgpapegaai Edwards' vijgpapegaai Filipijnse blauwstuitpapegaai Finsch' spechtpapegaai Fuertes' andespapegaai Kaapse papegaai Meeks spechtpapegaai Mexicaanse muspapegaai Meyers papegaai Rüppells papegaai Salvadori's vijgpapegaai Sclaters muspapegaai Sclaters spechtpapegaai Spengels muspapegaai Spix' muspapegaai amazonepapegaai andespapegaai blauwe muspapegaai blauwhalspapegaai blauwnekpapegaai blauwrugpapegaai blauwstuitpapegaai borstelkoppapegaai breedbekpapegaai bruinkoppapegaai bruinnekpapegaai bruinrugpapegaai bruinschouderpapegaai caicapapegaai congopapegaai dikbekpapegaai dwergpapegaai edelpapegaai gebrilde muspapegaai geelmaskerpapegaai gierpapegaai goudstaartpapegaai grijze roodstaartpapegaai groene muspapegaai groene vlagstaartpapegaai grondpapegaai grote vasapapegaai kaalkoppapegaai kleine vasapapegaai kortstaartpapegaai kraagpapegaai looppapegaai maskarenenpapegaai muspapegaai nachtpapegaai niam-niampapegaai oostelijke grondpapegaai paarsstaartpapegaai rodriguespapegaai roodbuikpapegaai roodkappapegaai roodoorpapegaai roodschouderpapegaai roodstaartpapegaai roodvleugelpapegaai roodwangpapegaai rozewangpapegaai saffraankoppapegaai simeuluepapegaai spechtpapegaai timnehpapegaai vasapapegaai vijgpapegaai vlagstaartpapegaai westelijke grondpapegaai zangpapegaai zevenkleurenpapegaai zwaluwpapegaai zwartteugelpapegaai zwartvleugelpapegaai

Afgeleide begrippen

• [2]  papegaaien ww , papegaaiencircuit

   

Afrikaanse papegaaiduif Bonapartes papegaaiduif Filipijnse papegaaiduif Indiase papegaaiduif Indische papegaaiamadine Indochinese papegaaiduif Japanse papegaaiduif Maleise papegaaiduif Seimunds papegaaiduif Sumatraanse papegaaiduif Waglers papegaaiduif gehoornde papegaaiduiker grote papegaaiduif kleine papegaaiduif papegaai-alk papegaai-breedbek papegaaiachtig papegaaiamadine papegaaibladroller papegaaidikbekje papegaaiduif papegaaiduiker papegaaiduikers papegaaienbek papegaaienei papegaaienkruid papegaaienneus papegaaienschommel papegaaiensnavel papegaaiensoep papegaaienwerk papegaaienziekte papegaaischieten papegaaitangare papegaaitulp papegaaivis

Vertalingen

    1. benaming voor vogels uit de orde Psittaciformes   

Afrikaans: papegaai (af) Albanees: papagal (sq) Catalaans: papagai (ca) Deens: papegøje (da) Duits: Papagei (de) m Engels: parrot (en) Esperanto: papago (eo) Fins: papukaija (fi) Frans: perroquet (fr) m Fries: pappegaai (fy) IJslands: páfagaukur (is)

Italiaans: pappagallo (it) m Latijn: psittaca (la) Malayalam: തത്ത (ml) Oekraïens: папуга (uk) Papiaments: papagai Pools: papugowe (pl) Portugees: papagaio (pt) m Russisch: попугай (ru) m Spaans: loro (es) m, papagayo (es) m Turks: papağan (tr) Zweeds: papegoja (sv)

Werkwoord

vervoeging van
papegaaien

papegaai

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van papegaaien
   

   • Ik papegaai. 

2. gebiedende wijs van papegaaien
   

   • Papegaai! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van papegaaien
   

   • Papegaai je? 

Gangbaarheid

• Het woord papegaai staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "papegaai" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.