moraliteit

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  moraliteit    (hulp, bestand)
• IPA: / ˌmoraliˈtɛit / (4 lettergrepen)

Woordafbreking

• mo·ra·li·teit

Woordherkomst en -opbouw

• via Middelnederlands moraliteit van Frans moralité, op te vatten als afgeleid van  moraal zn  met het achtervoegsel -iteit

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	moraliteit	moraliteiten
verkleinwoord

Zelfstandig naamwoord

de moraliteit v

1. (filosofie) leer van de gewoontes en deugden

   • Moraliteit gaat over de waarden en normen die we meekrijgen om 'goed' te handelen. Zoals: je mag niet stelen. 

   ▸ In de beleving van veel mensen hebben moraliteit en markt bitter weinig met elkaar gemeen. Markten zijn onderdeel van de wereld van rationaliteit en efficiëntie, waarin geen ruimte is voor de zachte krachten van het morele gelijk. Moraliteit hoort thuis in de wereld van normen en waarden, waarin emoties de boventoon voeren.

2. (sociologie) overeenstemming van gedrag met de geldende gewoontes en deugden

   ▸ In een interview in de Filmkrant zegt Õunpuu er het volgende over: „Overal zie je hetzelfde gebrek aan moraliteit, die totale uitbuiting uit de naam van geld en gewin. Ons wordt een loer gedraaid.”

3. (toneel) in de middeleeuwen populair soort toneelstuk met een sterke morele strekking, waarin deugden en ondeugden als personen worden voorgesteld

   ▸ De moraliteit, het middeleeuwse equivalent van educatiekunst, lijkt een bescheiden comeback te maken. Eerder dit jaar was een moderne versie van de ridderroman Sir Gawain and the green knight in de bioscopen te zien, nu komt theatercollectief URLAND met een enscenering van het Middelnederlandse toneelstuk Elckerlijc. In beide verhalen draait het om een personage dat verantwoording moet afleggen voor zijn daden en onderweg allegorische personages ontmoet die hem bijstaan of van zijn pad dreigen af te brengen.

Synoniemen

• [1] zedelijkheid

Opmerkingen

• Te onderscheiden van de moraal van een verhaal (Frans: fr:morale of fr:moralité [d'une fable, d'une histoire, d'un récit]).

Afgeleide begrippen

• moraliteitsbeginsel

Vertalingen

    1. leer van de gewoontes en deugden   

Engels: morality (en)

Spaans: moralidad (es) v

Gangbaarheid

• Het woord moraliteit staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "moraliteit" herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.