gek

[4] Een gek.

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  gek    (hulp, bestand)
• IPA:
  • (Noord-Nederland): /χɛk/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): IPA: /ɣɛk/

Woordafbreking

• gek

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘krankzinnig, dwaas’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1401

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	gek	gekken
verkleinwoord	gekje	gekjes

Zelfstandig naamwoord

gek m

1. een persoon die (tijdelijk) iets raars doet

   • Wat een gek! 

2. een persoon die (regelmatig) vreemde dingen doet, een dwaas

   ▸ Ironisch genoeg was de man die geholpen had deze gunstige verandering tot stand te brengen de gek Hermann Gôring, die zelfs vicevoorzitter was in die nazipartij met de stormtroepen waarvan ze zich nu de complete naam niet kon herinneren. De afkorting was in elk geval NSDAP.

3. iemand met zeer lage intelligentie
4. (bouwkunde) een draaibare kap op een schoorsteen, die verhinderen moet dat de wind in de schoorsteen slaat

Vaste voorzetsels

• gek zijn op
• gek zijn van

Synoniemen

• gestoorde

Antoniemen

• genie

Verwante begrippen

• idioot, mongool, geniaal, vreemd, intelligentie

Hyponiemen

   

aartsgek allemansgek aprilgek dorpsgek halfgek jongensgek kaugek kindergek knettergek knotsgek mannengek meidengek meisjesgek modegek moedergek schaatsgek stapelgek vadergek vastenavondgek vrouwengek

Afgeleide begrippen

   

gekheid gekkelijk gekken gekkendag gekkenfeest gekkengetal gekkenhuis gekkenmat gekkennummer gekkenorde gekkenpraat gekkentaal gekkenwerk gekkenzaad gekkerd gekkernij gekkin gekscheren gekskap gekskolf geksstok geksteken gekte

Uitdrukkingen en gezegden

• voor de gek houden

beduvelen, bedonderen, voor het lapje houden

∗ Ik dacht bijna dat ze me voor de gek hield. Maar helemaal niet. Ze was doodserieus.

Vertalingen

    1. een persoon die (tijdelijk) iets raars doet   

Engels: fool (en), idiot (en) Frans: fou (fr)

Xhosa: isidenge 7

    2. een persoon die (regelmatig) vreemde dingen doet, een dwaas   

Engels: madman (en), fool (en), idiot (en) Frans: fou (fr)

Xhosa: isidenge 7

    3. iemand met zeer lage intelligentie   

Engels: madman (en), idiot (en) Frans: fou (fr)

Xhosa: isidenge 7

    4. draaibare kap op een schoorsteen   

Engels: cowl (en)

	stellend	vergrotend	overtreffend
onverbogen	gek	gekker	gekst
verbogen	gekke	gekkere	gekste
partitief	geks	gekkers	-

Bijvoeglijk naamwoord

gek

1. ongebruikelijk, raar, vreemd, ongewoon, onverwacht

   ▸ ‘Het past in het wielrennen van deze tijd. Het moet spannender, specialer, steiler, gekker.’

   ▸ Het engste van alleen op pad gaan is de definitieve beslissing om het ook echt te gaan doen. Daarna valt gek genoeg alles best mee.

2. bezittende een zeer lage intelligentie, krankzinnig
3. grappig.
4. knettergek.

Synoniemen

• dwaas, gestoord, humoristisch, mesjogge, mesjokke

Hyponiemen

• aartsgek, knettergek

Verwante begrippen

• belachelijk, dol, dolzinnig, eigenaardig, krankzinnig, lachwekkend, mal, raar, ridicuul, stapel, uitzinnig, vreemd, vreemdsoortig, waanzinnig, wonderlijk, zot

Uitdrukkingen en gezegden

Buitengewoon gek.

Dat is te gek voor woorden.

• Dat gaat het voorstellingsvermogen te boven.

Gek doen.

• Grappig doen.

Vertalingen

    1. ongebruikelijk, raar, vreemd, ongewoon   

Duits: merkwürdig (de)

    2. bezittende een zeer lage intelligentie, krankzinnig   

Duits: verrückt (de)

    3. grappig   

Duits: lustig (de)

    4. knettergek   

Duits: total behämmert (de), total verrückt (de)

    5. buitengewoon gek   

Duits: außerordentlich merkwürdig

    6. (omgangstaal) Het/dat is te gek (voor woorden)!   

Duits: Das ist ja toll! Das ist Wahnsinn! Engels: That's awesome! It's wild! It's dope!

Frans: C'est du délire! C'est ouf! C'est abusé! Spaans: ¡Qué desenfreno! ¡Es la caña!

Onderstaande vertalingen dienen nagekeken te worden en omgezet in de bovenstaande tabellen. Nummers na de vertalingen komen niet noodzakelijk overeen met de opgegeven definities. Voor meer uitleg zie WikiWoordenboek:Hoe vertalingen nakijken.

Onderstaande vertalingen dienen nagekeken te worden en omgezet in de bovenstaande tabellen. Nummers na de vertalingen komen niet noodzakelijk overeen met de opgegeven definities. Voor meer uitleg zie WikiWoordenboek:Hoe vertalingen nakijken.

    1.   

Engels: crazy (en), insane (en), mad (en), odd (en), peculiar (en), ridiculous (en), strange (en) Frans: fou (fr) Ido: fola (io)

Spaans: loco (es), alienado (es) , demente (es) , extraño (es) , extravagante (es) , frenético (es), raro (es) , ridículo (es) Vietnamees: điên (vi)

Werkwoord

vervoeging van
gekken

gek

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gekken
   

   • Ik gek. 

2. gebiedende wijs van gekken
   

   • Gek! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van gekken
   

   • Gek je? 

Gangbaarheid

• Het woord gek staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "gek" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.