doden

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  doden    (hulp, bestand)
• IPA:
  • (Noord-Nederland): /ˈdo.də(n)/
  • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ˈdo.də(n)/

Woordafbreking

• do·den

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘van het leven beroven’ voor het eerst aangetroffen in 1240
• Afkomstig van het Middelnederlandse dôden, verwant met het Middelnederduitse dōden, Oudhoogduitse tōden, Oudfriese dēda, Oudengelse dīedan.

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
doden	doodde	gedood
zwak -d	volledig

Werkwoord

doden

1. overgankelijk van het leven beroven, vermoorden

   • De vrouw werd op koelbloedige wijze gedood. 

2. de tijd doden: iets doen om je niet te vervelen

   • In de wachtkamer van de arts liggen tijdschriften om de tijd te doden. 

Afgeleide begrippen

• doder, doding

Vertalingen

    1. iemand van het leven beroven.   

Afrikaans: doodmaak (af) Albanees: vras (sq) Angelsaksisch: cwellan (ang) Arabisch: قتل (ar) Armeens: սպանել (hy) Azeri: öldürmək (az) Bosnisch: ubiti (bs) Bulgaars: убивам (bg) Catalaans: matar (ca), assassinar (ca) Mandarijn: 杀死 (zh), 杀 (zh), 戕殺 (zh), 戕杀 (zh) Deens: dræbe (da), ihjelslå (da), slå ihjel (da) Duits: töten (de), umbringen (de), ermorden (de) Engels: kill (en) Esperanto: mortigi (eo) Estisch: tapma (et) Faeröers: drepa (fo) Fins: tappaa (fi), surmata (fi) (dichterlijk) Fries: deadzje (fy) Frans: tuer (fr) Galicisch: matar (gl) Georgisch: კვლა (ka) (kvla), მოკვლა (ka) (mokvla) Grieks: σκοτώνω (el) (skotóno) Hawaïaans: hoʻomake Hebreeuws: רצח (he) Hindi: मार डालना (hi), मारना (hi) Hongaars: öl (hu), megöl (hu) Ido: mortigar (io) Iers: maraigh (ga) IJslands: drepa (is), deyða (is), myrða (is), lífláta (is) Indonesisch: membunuh (id) Italiaans: uccidere (it), ammazzare (it) Japans: 殺す (ja) Jiddisch: טייטן (yi) (teytn), אומברענגען (yi) (umbrengen) Khmer: សម្លាប់ (km) (somləp) Koreaans: 죽이다 (ko) Kroatisch: ubiti (hr)

Laotiaans: ຂ້າ (lo) Latijn: occido (la), interficio (la), neco (la) Limburgs: doeaje (li) Lets: nogalinat (lv) Litouws: žudyti (lt) Mongools: алах (mn) (alah) Nepali: मार्नु (ne) (mārnu) Noors: drepe (no) Nynorsk: drepa (nn), drepe (nn) Oudgrieks: ἀποκτείνω (apokteino) Oudnoords: hlaða Perzisch: کشتن (fa) Pools: zabijać (pl), zabić (pl) Portugees: matar (pt) Punjabi: ਮਾਰ (pa) ਸੁੱਟਣਾ (mār suṭṭṇā) Reto-Romaans: mazzar (rm) Roemeens: omorî (ro), ucide (ro) Russisch: убивать (ru), убить (ru) Schots-Gaelisch: marbh (gd), cuir (gd) gu bàs Servisch: ubiti (sr) Sesotho: bolaya (st) Sloveens: ubiti (sl) Slowaaks: zabiť (sk) Spaans: matar (es) Swahili: kuua (sw) Tadzjieks: куштан (tg) Tamil: கொல் (ta) (col) Thai: ฆ่า (th) Tibetaans: གསོད་པ (bo) (sö pa) Tsjechisch: zabít (cs) Turks: öldürmek (tr) Urdu: مارنا (ur) Vietnamees: giết (vi) Welsh: lladd (cy) Zweeds: döda (sv), dräpa (sv), avliva (sv), mörda (sv), assasinera (sv) Zaza: kısten

Zelfstandig naamwoord

doden mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord dode

   ▸ Van dode levenden werden wij levende doden.

Gangbaarheid

• Het woord doden staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek van het Centrum voor Leesonderzoek uit 2013 werd "doden" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.