dieken

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  dieken    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈdikə(n) / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• die·ken

Woordherkomst en -opbouw

• van Surinaams  diki ww  dat weer is ontleend aan Engels  dig ww 

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
dieken	diekte	gediekt
zwak -t	volledig

Werkwoord

dieken

1. overgankelijk graven, opgraven

   • Maar om, zoals Baas Willy wilde, een tweemaal groter erf te kopen, was je graf fo jezelf dieken! Want je betaalde veel meer af aan schuldlast en aan rente, misschien twee keer zo lang als nu. 
   • De pikhaks lag een beetje daar, werktuig. Je kon een échte schoorsteen zo, in een haverklap mee om slaan. 't Had twee kanten. Eentje pikte, een scherpe punt, om gaten in stenen te slaan. Andere kant gaf assistentie. Plat en breed. Om steen te lichten. Om een steen uit bijvoorbeeld een schoorsteen te dieken. Uitgraven dus. 

2. ergatief (figuurlijk) op onderzoek uitgaan, iets uitzoeken

   • Wonnie is Wonnie! Probeer niet in haar menselijke achtergrond te dieken, want die heeft ze niet. Ze is zó uit een wolk in de Surinamerivier gevallen, uit een dónderwolk als je dat liever hebt, en door een brutale blaka-tara op de kant gehaald. 
   • Zitten zat hij daar, toen hij tussen 't eten door zijn mond opende met: "Raai wat is gebeurd met me vandaag vandaag!" Ze wist niet. Had niet veel zin in raden, dieken eigenlijk, in al zijn dagelijkse doen. 

3. ergatief (figuurlijk) je inlaten met dingen die je niet aangaan

   • "Jullie hebben me eeuwenlang uitgebuit," hoorde ik een creoolse man in de metro roepen toen de omstanders afkeurend naar hem keken terwijl hij zijn heroïne gebruikte, "eerst hebben jullie mijn volk kapot gemaakt en nu dieken jullie weer in mijn leven." 

4. overgankelijk (figuurlijk) neuken

   • Wippen, met elkaar naar bed gaan of neuken. De urban jongere van nu doet er niet aan. Die heeft het over "dieken", seksen of: ballen. 

Afgeleide begrippen

• [1] wegdieken
• [2] gediek

Gangbaarheid

• Het woord dieken staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "dieken" herkend door:

20 %	van de Nederlanders;
8 %	van de Vlamingen.

Achterhoeks

Zelfstandig naamwoord

dieken

1. meervoud van diek

Nedersaksisch

Zelfstandig naamwoord

dieken

1. meervoud van diek