bak

vervoeging van
	bakken

Nederlands

Uitspraak

Geluid: bak (hulp, bestand)
IPA: / bɑk / (1 lettergreep)

Woordafbreking

bak

Woordherkomst en -opbouw

Leenwoord uit het Oudfrans bac, uit het Volkslatijn (ontleend aan Keltisch, waarschijnlijk Gallisch, *bacu 'vat') ^[1], in de betekenis van ‘kom, trog’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1285 ^[2]
In de betekenis van ‘grap’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1914 ^[2]

Zelfstandig naamwoord

de bak m

stevig voorwerp waarvan één zijde open is en waarin iets kan worden bewaard.
Het grondvlak van dit object is meestal rechthoekig maar kan ook een cirkel zijn (een 'ronde bak', kom of kuip) of ellipsvormig -> teil of tobbe. De ´bak´ kan eventueel afgesloten worden met een deksel.
Indien het materiaal van deze ´bak´ bestaat uit karton spreekt men eerder van een doos, is het materiaal hout dan van een kist of krat
Indien de doorsnede een cirkel is en de bak relatief hoog dan noemt men dit een koker.
Is hij daarnaast ook stapelbaar doordat hij taps toeloopt dan spreekt men van een emmer, teil of tobbe behalve als hij van aardewerk, glas of keramiek is want dan spreekt men van een pot.
Een ronde metalen 'bak' die gebruikt wordt om te koken noemt men een pan.
een grap of mop
- De man vertelde schuine bakken.
(informeel) gevangenis
- Hij had tien jaar in de bak gezeten.
(informeel) kopje
- Wil jij een lekkere bak koffie van me.
(informeel) slee, grote auto
- De crimineel moest zo nodig in een grote patserbak rondrijden.
(scheepvaart) vaartuig dat moet worden gesleept (sleepbak) of geduwd (duwbak)
- Een duwboot kan soms wel 6 bakken duwen.
krat
- In België koopt men een bak bier in Nederland een krat.

Synoniemen

[2]: aardigheidje, scherts, grol

Hyponiemen

[5] (intensivering) klasbak, klassebak

Afgeleide begrippen

Verwante begrippen

[1] doos, emmer, kist, koker, kom, krat, krib, kuip, teil, tobbe, trog, pot, pan

Uitdrukkingen en gezegden

Aan de bak komen

Werkwoord

bak

eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bakken
- Ik bak.
gebiedende wijs van bakken
- Bak!
(bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van bakken
- Bak je?

Gangbaarheid

Het woord bak staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "bak" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.^[3]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ bak op website: Etymologiebank.nl
↑ ^2,0 ^2,1 "bak" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

Noors

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
IPA: / bɑːk /

Woordafbreking

bak

Woordherkomst en -opbouw

Afkomstig van het Oudnoordse bijwoord bak

stellend	vergrotend	overtreffend
bak	bakre	bakerst

Bijwoord

bak

achter, achterin
«Buksa har hull bak.»
De broek heeft achterin een gat.
daarachter, erachter
«Det stod kvinner bak.»
Er stonden vrouwen daarachter.

Uitdrukkingen en gezegden

[1]: stå for langt bak til å høre noe

te ver achterin staan om iets te horen

[1]: se bak i boka

zie achterin het boek

Voorzetsel

bak

achter (ruimtelijk)
«Det danner seg kø bak oss.»
Achter ons vormde zich een file.
achter (tijdelijk)
«Han har mange år i politikken bak seg.»
Hij heeft vele jaren politiek achter zich.

Synoniemen

etter bw

Antoniemen

foran bw

Afgeleide begrippen

Uitdrukkingen en gezegden

[1]: Hun er ikke tapt bak en vogn.

geen domkop zijn

[1]: føre bak lyset

om de tuin leiden

[1]: ha hele folket bak seg

steun van het hele volk hebben

[#1] m	enkelvoud		meervoud
[#1] m	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	bak	baken	baker	bakene
genitief	baks	bakens	bakers	bakenes

Zelfstandig naamwoord

Zelfstandig naamwoord #1

bak, m

(anatomie) zitvlak, achterste, achterwerk, billen, aars
de achterkant van kleding die het zitvlak bedekt
«Buksa har hull i baken.»
De broek heeft een gat aan de achterkant.
rug, achterkant van de hand
(zeldzaam) rug

Synoniemen

[1]: bakdel zn
[1]: bakende zn
[1]: rompe zn
[1]: rumpe zn
[4]: rygg zn

Hyperoniemen

[1]: kroppsdel zn

Afgeleide begrippen

[2]: buksebak zn

Uitdrukkingen en gezegden

[1]: falle på baken

op zijn achterwerk vallen

[1]: sitte på sin bak

niksen

[4]: ha mange år på baken

oud zijn

[#2] m	enkelvoud		meervoud
[#2] m	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	bak	baken	baker	bakene
genitief	baks	bakens	bakers	bakenes

[#2] o	enkelvoud		meervoud
[#2] o	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	bak	baket	bak	baka bakene
genitief	baks	bakets	baks	bakas bakenes

Zelfstandig naamwoord #2

bak, m / o

verwarming

Synoniemen

oppwarming zn

Nynorsk

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
IPA: / bɑːk /

Woordafbreking

bak

Woordherkomst en -opbouw

Afkomstig van het Oudnoordse bijwoord bak

stellend	vergrotend	overtreffend
bak	bakre	bakarst

Bijwoord

bak

achter, achterin
«Buksa har hol i baken.»
De broek heeft achterin een gat.
daarachter, erachter

Uitdrukkingen en gezegden

[1]: stå for langt bak til å høyre noko

te ver achterin staan om iets te horen

[1]: sitje langt bak i salen

in het zaal ver achterin zitten

Voorzetsel

bak

achter (ruimtelijk)
achter (tijdelijk)
«Han har mange år i politiet bak seg.»
Hij heeft vele jaren politie achter zich.

Afgeleide begrippen

bakgard bw
baktung bw

Uitdrukkingen en gezegden

[1]: ha heile folket bak seg

steun van het hele volk hebben

[#1] m	enkelvoud		meervoud
[#1] m	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	bak	baken	bakar	bakane

[#1, #2] o	enkelvoud		meervoud
[#1, #2] o	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	bak	baket	bak	baka

Zelfstandig naamwoord

Zelfstandig naamwoord #1

bak, m / o

(anatomie) zitvlak, achterste, achterwerk, billen, aars
de achterkant van kleding die de zitvlak bedekt
«Buksa har hol i baken.»
De broek heeft een gat aan de achterkant.
rug, achterkant van de hand
(zelden) rug