WikiWoordenboek:Wikidata

Wikidata is een sinds 2012 bestaand Wikimediaproject waar vrij beschikbare gestructureerde gegevensbestanden worden bijgehouden. Vanaf 2018 zijn er ook mogelijkheden voor het bijhouden van lexicografische gegevens.

Lexicografische informatie heeft op Wikidata bewust een aparte plaats gekregen. De items op Wikidata beschrijven concrete of abstracte onderwerpen. In feite worden woorden hier alleen gebruikt als etiketten om die onderwerpen te beschrijven. Bij lexicografie, zeg maar: het maken van woordenboeken, gaat het juist om die woorden en dienen de onderwerpen alleen om de mogelijk verschillende betekenissen van een woord aan te geven. Het is daarom belangrijk woorden en onderwerpen niet op een hoop te vegen.

Voor het beschrijven van woorden zijn aan Wikidata drie nieuwe entiteiten (basisonderdelen die kunnen worden beschreven) toegevoegd:

1. Lexemen (Lexemes): ruwweg te vergelijken met wat we op WikiWoordenboek hoofdlemma's of in gewone woordenboeken trefwoorden noemen;
2. Betekenissen (Senses): de onderscheiden betekenissen die een lexeem kan hebben;
3. Woordvormen (Forms): de verschillende vormen die een lexeem door verbuiging en/of spellingsveranderingen kan krijgen, maar die voor alle betekenissen van toepassing zijn.

Aan elk van deze entititeiten kan weer een veelheid van eigenschappen worden toegekend.

Het gaat bij Wikidata om het vastleggen van feitelijke gegevens. Op feiten is geen auteursrecht mogelijk. Het is daarom niet vreemd dat voor de gegevens in Wikidata een andere vrije licentie (CC 0) wordt gebruikt dan voor WikiWoordenboek (CC-BY-SA). Het overnemen in WikiWoordenboek van gegevens uit Wikidata is daardoor geen probleem. Bij het overbrengen van informatie in omgekeerde richting moet vooraf worden nagegaan dat daar geen auteursrechtelijk bezwaar tegen bestaat.

Bestaande toepassingen voor WikiWoordenboek

Cognate

Op elke pagina staan in de linkerkolom weblinks naar pagina's over hetzelfde woord in andere wiktionary's. In onze hoofdnaamruimte gaat het hierbij zuiver om het woord als lettercombinatie: het kan op zo'n pagina dus (ook) om andere talen gaan. Let op: het gaat dus niet om een overeenkomst in betekenis. Links naar pagina's met woorden die hetzelfde betekenen kun je vinden in de sectie met vertalingen in de vorm van de kleine superscript taalcodes.

De interwikilinks in de linkerkolom worden tegenwoordig automatisch bijgehouden door een toepassing die Cognate heet. Die toepassing is wel in het kader van Wikidata ontwikkeld, maar staat technisch op zichzelf.

Interwikilinks tussen categorieën, sjablonen en projectpagina's

Omdat categorieën, sjablonen en projectpagina's wel over een onderwerp kunnen gaan dat op een andere Wiktionary op een vergelijkbare manier wordt behandeld kunnen deze wel via Wikidata met elkaar worden gelinkt, op dezelfde manier als dat bij Wikipedia gebeurt. De drie hiervoor genoemde nieuwe entiteiten zijn daarvoor niet nodig.

Links vanuit WikiWoordenboek

Het is mogelijk om vanuit WikiWoordenboek een link te maken naar een gegevenspagina op Wikidata met het sjabloon {{d}}. Meestal is het zinniger om alleen met {{-info-}} naar Wikipedia te linken, omdat dat voor de meeste lezers een begrijpelijker benadering is. Hetzelfde sjabloon kan ook worden gebruikt om naar een lexeem te linken.

{{w}} is ook handig om een link te leggen naar Wikipedia.

Denkbare toepassingen voor WikiWoordenboek

De lexicografische mogelijkheden van Wikidata staan nog in de kinderschoenen. Er zijn nog niet zoveel gegevens beschikbaar en ook tools om die gegevens de gebruiken zijn nog in ontwikkeling. Maar het is nuttig alvast over gewenste mogelijkheden na te denken.

Juistheid en volledigheid bewaken

Wikiwoordenaars gebruiken nu vaak zelf aangelegde bestanden om ontbrekende of onjuiste gegevens op te sporen. Wikidata maakt het mogelijk dit soort bestanden te delen.

Gemakkelijker nieuwe lemma's maken

Voortbouwend op de huidige stramienen kan een toepassing worden ontwikkeld die je bij het maken van een nieuw lemma helpt door gegevens die op Wikidata al beschikbaar zijn alvast in te vullen. Bewerkers die nu worden afgeschrikt door het grote aantal sjablonen kunnen zich dan concentreren op het formuleren van betekenissen en het vinden van voorbeelden. Voor toenemende groep gebruikers van de mobiele site wordt het zo ook mogelijk om constructieve bijdragen aan WikiWoordenboek te leveren.

Toegankelijk maken van Wikidata Lexemes in WikiWoordenboek

There's a Wikimania 2019 submission about Lexemes, by @Fnielsen : https://wikimania.wikimedia.org/wiki/2019:Languages/Wikidata_lexemes. Wie gaat naar Wikimania 2019?

TASK DETAIL https://phabricator.wikimedia.org/T212843

Meer doen met Wikidata en WikiWoordenboek?

Deze pagina en haar subpagina's geven vooral blijvende informatie die voor een algemeen publiek van belang kan zijn. De pagina Widawiwo is bedoeld voor meer gedetailleerde, tijdgebonden informatie bestemd voor mensen die projectmatig bezig zijn met WikiWoordenboek en Wikidata. Wie een bijdrage wil leveren is daar welkom.

Opvragen van Lexemes met Wikidata Query

Lijsten van Lexemes opvragen per woordsoort. Te exporteren naar b.v. Excel. Verder te bewerken met b.v QuickStatements. Zie d:Project:Widawiwo voor meer informatie.

Accessing Wikidata lexemes online from other projects

See Phab:T212843, possibly with Lua?