Nederlands

Uitspraak
Woordafbreking
  • U-bocht
Woordherkomst en -opbouw
  • leenvertaling van Engels U-turn, in de betekenis van ‘bocht van 180 graden’ aangetroffen vanaf 1992; op te vatten als samenstelling van  U zn  en  bocht zn  omdat U-bocht met U is samengesteld om zo een overeenkomst aan te geven met de vorm van de gedrukte U, wordt het met een hoofdletter U geschreven, volgens spellingregel 6.G gevolgd door een koppelteken [1] [2] [3]
enkelvoud meervoud
naamwoord U-bocht U-bochten
verkleinwoord U-bochtje U-bochtjes

Zelfstandig naamwoord

de U-bochtv / m

  1. bocht van 180°
    • Een auto vloog met levensgevaarlijke snelheid de U-bocht uit. 
     Daarna liepen de Nederlanders door, maar de groep van Duncan stapte in een pick-uptruck, maakte een U-bocht en bij de ingang van het hotel schoot Duncan vanaf de achterbank uit het raam.[4]
  2. (figuurlijk) route die eerst een andere kant op lijkt te gaan, maar toch tot een bepaalde uitkomst leidt
     Mensen zouden elkaar niet meteen op elkaars gedrag moeten beoordelen. Wie graaft naar andermans diepere gedachten en gevoelens komt meestal tot andere en mildere conclusies. Of juist niet – maar dan is er sprake van een oordeel, en niet van een vooroordeel. Waarmee we met een U-bocht weer uitkomen bij de Bijbel, en wel bij Mattheus 7:1-3, waar Jezus zegt: ‘Oordeel niet, opdat er niet over jullie geoordeeld wordt. Want op grond van het oordeel dat je velt, zal er over je geoordeeld worden, en met de maat waarmee je meet, zal jou de maat genomen worden. Waarom kijk je naar de splinter in het oog van je broeder of zuster, terwijl je de balk in je eigen oog niet opmerkt?’[5]
  3. (figuurlijk) verandering van opvatting, waarbij in korte tijd een standpunt wordt ingenomen dat tegengesteld is aan het eerdere standpunt
    • Eerst probeerde hij zijn vriendin de schuld te geven, maar toen maakte hij een U-bocht en zei dat hij het geld zelf had gestolen en zij van niets wist. 
     Draai de bezuinigingen op de sociale werkvoorziening terug. Voor nogal wat mensen met een ‘afstand tot de arbeidsmarkt’ was dat de beste kans die er was. Wat er voor in de plaats moest komen werkt niet, dus maak een U-bocht en wees praktisch. Ook met het oog op de toekomst: als springplank voor toegelaten asielzoekers naar de arbeidsmarkt.[6]
Synoniemen
Hyperoniemen
Verwante begrippen
andere woorden met een hoofdletter die naar de vorm van die letter verwijst:
Afgeleide begrippen
Vertalingen

Gangbaarheid

Meer informatie

Verwijzingen

  1.   Weblink bron Gearchiveerde versie
    Commissie Spelling
    Technische Handleiding : Regels voor de officiële spelling van het Nederlands (oktober 2016), Nederlandse Taalunie, Den Haag, p. 112, kol.2 onder 10.15, punt 1
  2. U-bocht op website: Etymologiebank.nl
  3. "U-bocht" in:
    Sijs, Nicoline van der
    , Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org
    ; ISBN 90 204 2045 3
  4.   Weblink bron
    Freek Schravesande
    “In Indianapolis was korporaal Poetsema het 135e dodelijke slachtoffer” (31 augustus 2022) op nrc.nl
  5.   Weblink bron
    Gijsbert van Es
    “Gezocht: denkramen, voor de heldere blik op alledaagse chaos” (10 juli 2013) op nrc.nl
  6.   Weblink bron
    Menno Tamminga
    “Rutte moet kiezen: VVD of Realpolitik” (28 juni 2016) op nrc.nl