WikiWoordenboek:Naamval: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Jcwf (overleg | bijdragen)
Jcwf (overleg | bijdragen)
Regel 2:
 
==Indo-Europese talen==
Het proto-Indo-Europees heeft waarschijnlijk geleidelijk aan een achttal naamvallen ontwikkeld. Het is niet zeker dat alle leden van de familie inderdaad ooit in hun geschiedenis acht verschillende naamvallen gehad hebben. De enige taal waarvan we schriftelijk getuigenis hebben waarin althans sommige naamwoorden inderdaad acht verschillende vormen hebben, is het Sanskriet. Er zijn wel een aantal Baltische en Slavische talen met zeven naamvallen, maar of bijvoorbeeld het Germaans er ooit zoveel had is allerminst zeker.

Vele jongere loten van de taalfamilie hebben een aantal of zelfs alle naamvallen verloren. De onderstaande beschijving tracht de meest fundamentele eigenschappen van eende naamvaloorspronkelijke naamvallen in kaart te brengen. Hoe de naamval in de verschillende talen precies gebruikt wordt kan vrij sterk verschillen, te meer omdat naamvallen vaak in combinatie met voorzetsels gebruikt worden.
==={{nv.nom}}===
Deze naamval duidt gewoonlijk het onderwerp van de zin aan. In veel, maar niet alle IE-talen staat ook het naamwoordelijk deel van het gezegde in deze naamval.
Regel 20 ⟶ 22:
Deze naamval geeft de plaats aan '''waar''' de handeling geschiedt.
==={{nv.abl}}===
Deze naamval geeft de plaats aan '''waarvandaan''' de handeling geschiedt. Ook een zinsnede die binnen een andere zin geplaatst is maar er grammaticaal buiten staat kan in deze naamval staan. Deze ''absolute'' ablatief wordt bijvoorbeeld in het Latijn aangetroffen. In andere talen wordt deze functie soms overgenomen door de genitief, zoals in het Grieks.
 
==Nederlands==
Het Oud- en Middelnederlands hadden een naamvalstelsel met vier naamvallen nom., gen., dat. en acc. Er waren verschillende verbuigingen, bijvoorbeeld een sterke en een zwakke en drie geslachten m, v, en o. Tegen 1600 raakte dit hele stelsel achter sterk in verval, en als stelsel zijn de naamvallen vandaag geen deel meer van onze taal. Wel zijn er nog vrij grote aantallen restanten van het oude stelsel in de taal aan te treffen die echter eerder als ''idioom'' dan als ''grammatica'' op te vatten zijn. Het is dus eerder een bouwval dan een functionerend gebouw. Voor zover als er nog stelselmatig van uitgangen sprake is, zoals bijvoorbeeld de uitgangen -e en -s van het [[WikiWoordenboek:Bijvoeglijk naamwoord]] is de systematiek vaak zo ver weggeëvolueerd van het oude stelsel dat het weinig zinvol is om nog over naamvallen te spreken. De grammatici van de Republiek en hun opvolgers hebben zich sterk tegen het teloorgaan van de naamvallen verzet en tot de spellingshervorming van 1947 werd het naamvalsstelsel kunstmatig als deel van de schrijftaal in leven gehouden. WikiWoordenboek distantieert zich van dat soort kunstmatigheid en beschrijft in de allereerste plaats de huidige moderne taal die geen naamvallen kent. Daarbij horen uiteraard ook de idiomatische overblijfsels die nog steeds in de taal een rol blijven spelen. We hebben daartoe bijvoorbeeld de categorieën: