WikiWoordenboek:Overerving en ontlening: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Nieuwe pagina aangemaakt met 'Onder de kop "Overerving en ontlening" worden woorden vermeld die op enigerlei wijze hun ontstaan danken aan het woord waar het lemma over gaat. Talen verwerven geduri…' |
→Leenwoorden: (uitgediept) |
||
Regel 5:
Dit zijn woorden die een taal geërfd heeft van de taal waaruit zij ontstaan is. Er zijn meestal systematische veranderingen te onderscheiden. Bij de overgang van Oud- naar Middelnederlands werden bijvoorbeeld vele klinkers zoals /a/, /o/ of /u/ in een lettergreep die geen klemtoon had verzwakt tot /ə/. Ook kunnen er betekenisverschuivingen optreden. ''Slecht'' betekende bijvoorbeeld vroeger ''eenvoudig''.
==
Talen spelen ook gedurig leentjebuur bij elkaar, maar vaak is dat wel een soort eenrichtingsverkeer van een taal met hogere status naar een die een minder dominantie rol speelt. Het Nederlands heeft veel woorden ontleend aan achtereenvolgens het vulgair Latijn (vroege middeleeuwen), het Frans (tot midden 19e eeuw), het Duits (tot 1945) en heeft nu vooral het Amerikaans-Engels als brontaal.
=== Leenwoorden ===
Een speciaal soort leenwoorden zijn [[tatsam]]-woorden. Dit zijn vrij kunstmatig in het leven geroepen woorden die gebaseerd worden op een al dode taal zoals Latijn, Oudgrieks of Sanskriet om een nieuw begrip te dekken. Veel internationaal en wetenschappelijk materiaal is van deze aard▼
Als een taal een nieuw begrip wil uitdrukken, neemt ze soms zonder noemenswaardige wijzigingen een woord over uit een andere taal. Zo'n woord noemen we een leenwoord. Soms past de doeltaal het woord aan om het beter te doen passen bij de reeds bestaande woorden. Dan spreken we van een bastaardwoord.
▲Een speciaal soort leenwoorden zijn [[tatsam]]-woorden. Dit zijn vrij kunstmatig in het leven geroepen woorden die gebaseerd worden op een al dode taal zoals Latijn, Oudgrieks of Sanskriet om een nieuw begrip te dekken. Veel internationaal en wetenschappelijk materiaal is van deze aard.
=== Leenbetekenissen ===
Wanneer een woord in de brontaal en één in de doeltaal een betekenis gemeen hebben, kan een bijkomende betekenis van het brontaalwoord overgedragen worden naar het doeltaalwoord. Zo betekenden het Latijnse ''caelum'' en het Nederlandse ''hemel'' oorspronkelijk allebei "lucht, uitspansel". Bij de kerstening werd de betekenis "Godsverblijf" van het Latijnse woord overgedragen naar het Nederlandse.
=== Leenvertalingen ===
Wanneer de sprekers van de doeltaal ook vertrouwd zijn met de brontaal van het nieuwe begrip, vertalen zij de verschillende elementen van het begrip soms woord voor woord. Zo ontstaan leenvertalingen. Deze vertalingen zijn steeds samenstellingen of afleidingen en kunnen op hun beurt gevormd worden met ontleend materiaal.
==Samenstellingen==
| |||