WikiWoordenboek:De Kroeg: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 1.174:
::::: ''Unlike, e.g., classical Greek or Sanskrit, which have morphologically distinct past active and past passive participles, Gothic makes no morphological distinction between active and passive participles. One and the same formation generally has different interpretations based on the transitivity of the root: the past participle of ''transitive'' verbs is construed as ''passive'' (e.g. 'having been eaten'), while the past participle of ''intransitive'' verbs is construed as ''active'' (e.g. 'having gone').''
::::: ''As mentioned above, the past participle of '''transitive''' verbs is construed as ''passive'' in sense; the past participle of '''intransitive''' verbs is construed as ''active''. For example, ''qiman'' 'to come' (intransitive) vs. ''qumans'' 'come' (active -- cf. Shakespearean 'I am come' = 'I have arrived'), but ''baíran'' 'to bear' (transitive) vs. ''baúrans'' 'borne' (passive); likewise ''nasjan'' 'to save' (transitive) vs. ''nasiþs'' 'saved' (passive), but ''þaúrsjan'' 'thirst' (intransitive) vs. ''af-þaúrsiþs'' '(having) thirsted, thirsty' (active). Even this distinction, though, is not absolute. For example, the transitive verb ''drigkan'' 'to drink' has a past participle with active sense, ''drunkans'' 'having drunk', hence simply 'drunk': ''drunkans ist'' in Col. 11.21 translates Greek ''methúei'' 'is intoxicated'.
:::: Het gebruik van ''hebben'' is vreemd als je het op die manier bekijkt, maar probeer eens een voltooid deelwoord te vervangen door een ander bijvoeglijk naamwoord: ''ik heb een appel opgegeten'' -> ''ik heb een appel mooi''. Afgezien van de woordvolgorde (die toentertijd niet uitmaakte) is dat eigenlijk niets anders dan ''ik heb een opgegeten appel'' (ik heb een appel, die opgegeten is) en ''ik heb een mooie appel'' (ik heb een appel, die mooi is). Wat er dus eigenlijk gebeurde in het vroegere Germaans, op het moment dat je van ''zijn'' naar ''hebben'' overschakelde, was dat je de "staat-van-actie-ondergaan-hebbend", die het voltooid deelwoord uitdrukte, overbracht van het onderwerp van ''zijn'' naar het lijdende voorwerp van ''hebben''. Dat verklaart ook waarom de verbuiging van het voltooid deelwoord (geslacht, getal) bij ''hebben'' consequent die van het lijdend voorwerp volgde, maar bij ''zijn'' die van het onderwerp (in het Frans is dit nog altijd zo). Het onderscheid was dus in de eerste plaats vooral bepaald door de betekenis die je wou uitdrukken met het werkwoord, en daarbij lag het natuurlijk voor de hand dat bepaalde werkwoorden bepaalde betekenissen niet konden uitdrukken. Ik vermoed dan ook dat er vroeger veel meer werkwoorden waren die wij nu ergatief noemen, en dat het standaard gebruik van ''hebben'' recenter is (misschien dat je dat kan nagaan; hoe oud zijn ze?). [[Gebruiker:CodeCat|—CodeCat]] ([[Overleg gebruiker:CodeCat|overleg]]) 25 mrt 2013 20:47 (CET)
| |||