patroon

Nederlands

[2] Knippen van het patroon voor een jurk (1942)

Uitspraak

• Geluid:  patroon    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• pa·troon

1. en 2.	enkelvoud	meervoud
naamwoord	patroon	patronen
verkleinwoord	patroontje	patroontjes

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘huls met projectiel en buskruitlading’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1637
• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘ontwerp’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1400
• Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘beschermheilige’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1200

3.	enkelvoud	meervoud
naamwoord	patroon	patroons
verkleinwoord	patroontje	patroontjes

Zelfstandig naamwoord

patroon

1. o: (militair) munitie voor een vuurwapen (cartouche, cartridge)

   • De patronen waren op, dus gaf de dief zich over. 

2. o: tekening die als basis dient om meerdere dezelfde eindproducten te maken, sjabloon, template

   • Voordat je een jurk maakt, teken je meestal eerst het patroon. 

3. o: min of meer vaste terugkerende structuur, concreet dan wel abstract

   • In zijn handelingen is een zeker patroon te zien. 

4. m: (beroep) baas, chef, overste

   • Daarvoor moet je bij mijn patroon zijn. 

5. m: (religie), (juridisch) (beroep) beschermheer, beschermheilige, schutspatroon

   • Hij trad op als patroon van de klager. 

Synoniemen

• [2] mal, model

Hyponiemen

   

aankooppatroon afnamepatroon arbeidspatroon bandenpatroon basispatroon behangpatroon behoeftepatroon bestedingspatroon bewegingspatroon bewolkingspatroon breipatroon consumentenpatroon consumptiepatroon cultuurpatroon dagpatroon denkpatroon eetpatroon filterpatroon gaspatroon gebruikspatroon gedachtepatroon gedragpatroon gedragspatroon gildepatroon golfpatroon groeipatroon grondpatroon haakpatroon hagelpatroon handelspatroon inktpatroon interactiepatroon kerkpatroon klachtenpatroon klankpatroon kleurpatroon knippatroon landingspatroon leefpatroon levenspatroon lijnenpatroon margapatroon moirépatroon naaipatroon netwerkpatroon normenpatroon ontwerppatroon opvoedingspatroon organisatiepatroon productiepatroon radiopatroon rasterpatroon reactiepatroon relatiepatroon rollenpatroon rolpatroon ruitjespatroon ruitpatroon schaduwpatroon schutspatroon seizoenspatroon slaappatroon smeltpatroon spelpatroon stoelgangpatroon stoelgangspatroon stratenpatroon streepjespatroon streeppatroon strijkpatroon stromingspatroon surfpatroon uitgavenpatroon verwachtingspatroon visgraatpatroon vlekkenpatroon voedingspatroon waardepatroon wolkenpatroon ziektepatroon zigzagpatroon

Afgeleide begrippen

   

patronaal patronaat patroonband patroondenken patroongenerator patroongordel patroonheilige patroonherkenning patroonhouder patroonhuls patroonpapier patroonriem patroonschap patroonsfeest patroontas patroontekenen

patroontas

Verwante begrippen

• patroneren
• mannelijke vorm van patrone

Vertalingen

    1. munitie voor een vuurwapen   

Papiaments: bala

Spaans: bala (es) v

    4. baas, chef, overste   

Frans: patron m

Gangbaarheid

• Het woord patroon staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "patroon" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.