smeerlap

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  smeerlap    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈsmerlɑp / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• smeer·lap

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  smeer ww  en  lap zn , in de betekenis van ‘scheldwoord’ voor het eerst aangetroffen in 1721

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	smeerlap	smeerlappen
verkleinwoord	smeerlapje	smeerlapjes

Zelfstandig naamwoord

de smeerlap m

1. vette lap waarmee men iets insmeert om wrijving te verminderen

   ▸ De smeerlap kwam van pas zodra het droog weer was (alleen met sneeuw verliep het traject soepeltjes), waardoor het paard de kar niet meer kon trekken. De sleper smeerde de wielen in met de vette lap zodat de kar weer verder kon worden getrokken.

   ▸ De sleepkoets werd meestal voortgetrokken door een paard, waarvan de menner genoodzaakt was naast het vehikel te lopen en zo nu en dan met zijn smeerlap de glij-ijzers wat gladder te maken.

2. (scheldwoord) man die wangedrag vertoont
   1. man die zichzelf of zijn omgeving vies maakt

      ▸ Hij keek me aan alsof ik de goorste smeerlap was die hij in jaren was tegengekomen. „Een blower?!” riep hij uit. „Die maakt het alleen maar nóg veel viezer.”

   2. man die gemene dingen doet

      ▸ ‘Ja, hou hem vast. Hou die smeerlap vast.’ Sommigen konden zich amper inhouden en schopten de overvaller.

   3. man met onsmakelijke seksuele voorkeuren

      ▸ Het meisje graait wat, ze grinnikt: „Ik kan geen stier melken.” En dat is dat. Jeugd en ouderdom. Kind en ouwe smeerlap. Kracht en impotentie, leven en dood.

Synoniemen

• [2] viezerik, vuilak
• [2.1] smeerkees, smeerpoets
• [2.2] rotzak
• [2.3] perverseling

Afgeleide begrippen

• [2] smeerlappenwerk
• [2] smeerlapperij

Verwante begrippen

• paardentram
• sleepkoets

Gangbaarheid

• Het woord smeerlap staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "smeerlap" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.