dolletjes

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  dolletjes    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈdɔləcəs / (3 lettergrepen)

Woordherkomst en -opbouw

1. zn: dolletje met de uitgang -s
2. bw: afgeleid van  dol bn  met het achtervoegsel -tjes, aangetroffen sinds 1877 (zie vindplaats hieronder)

Woordafbreking

• dol·le·tjes

Zelfstandig naamwoord

de dolletjes mv

1. meervoud van het zelfstandig naamwoord dolletje

   ▸ Grapjes, dolletjes, in-de-zeik-nemertjes maken de jongens ook niet. Dat kan ook niet. Welke grap kun je hierover in hemelsnaam bedenken?

   ▸ Thans leggen de kievieten hare eijeren zeer in de laagte, op kleine dolletjes of hoogten, midden in het water, hetwelk een droogen zomer, althans voorzomer, voorspelt.

Bijwoord

dolletjes

1. (verouderd) (spreektaal) op uitgelaten, joviale wijze

   ▸ Nou, ik veur me zelf mag van ’eluk spreke dat onze lieve ’Eertje me geen konaijn het ’emaekt. ’k Zou er stikke. Lucht mot ik 'ebbe. Weetje, lucht en waeter. ’k Zal er raeis dolletjes onderduike, dat beloof ik ie, ’oor!

   ▸ De eenige plek waar het min of meer „dolletjes" toeging, was in de onderwereld, de rookkamer. Dit is typisch: een Hollander schijnt eerst los te komen in den tabaksrook.

Gangbaarheid

• Het woord dolletjes staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "dolletjes" herkend door:

98 %	van de Nederlanders;
90 %	van de Vlamingen.