Nederlands

Uitspraak
Woordafbreking
  • be·ne·den
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘voorzetsel’ voor het eerst aangetroffen in 1236
  • In de betekenis van ‘bijwoord van plaats’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1285 [1]
  • van Middelnederlands beneden; in het Germaans afgeleid met het voorvoegsel *bi-, de oorsprong van Nederlands be- (2) [2]

Bijwoord

  vnw. bijw.
  voorzetselbijwoord     beneden  
 persoonlijk     erbeneden  
aanwijz.   nabij     hierbeneden  
  veraf     daarbeneden  
  vragend/betrekk.     waarbeneden  

beneden

  1. op een plek die lager is, onder
    • Zij wonen beneden. 
     Heel langzaam volgden we de contouren van de haarspelden naar beneden.[3]
     'Als je zo midden in de nacht naar beneden springt met een parachute, ja ik weet er niets van, maar ik neem aan dat het midden in de nacht moet zijn, dan ben je toch enorm bang?'Hij verzekerde haar dat hij niet bang zou zijn.[4]
  2. prepositioneel deel van een voornaamwoordelijk bijwoord
    • Hij woont al jaren in een flat waar een muziekwinkel beneden is. 
  3. een kleiner aantal
     Als we met drieduizend of meer waren, zoals op deze voorzomerse dag, deelde de politie de burgerlijke pers mee dat we met tweeduizend waren, wat de journalisten naar beneden toe afrondden zodat drieduizend mensen op straat er een paar honderd in de kolommen werden.[5]
  4. ten zuiden van
    • Zij wonen beneden de grote rivieren. 
Antoniemen
Hyponiemen
Afgeleide begrippen

Voorzetsel

beneden

  1. op een plek die lager is
    • Beneden het huis is een grote kelder. 
Vertalingen

Gangbaarheid

100 % van de Nederlanders;
99 % van de Vlamingen.[6]

Meer informatie

Verwijzingen

  1. "beneden" in:
    Sijs, Nicoline van der
    , Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org
    ; ISBN 90 204 2045 3
  2. beneden op website: Etymologiebank.nl
  3. Tim Voors
    “Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers  
  4. Jan Guillou (vert. Bart Kraamer)
    “Blauwe ster” (2016), Uitgeverij Prometheus, ISBN 9789044628265
  5. Jan Guillou (vert. Bart Kraamer)
    “1968, De grote eeuw deel 7” (2017), Uitgeverij Prometheus, ISBN 9789044633535
  6.   Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be