bef

Nederlands

Portret van een jongeman met bef [1

]

Uitspraak

• Geluid:  bef    (hulp, bestand)
• IPA: /ˈbɛf/

Woordafbreking

• bef

Woordherkomst en -opbouw

• [1] Uit Middelnederlands beffe “muts”, vroeg-Nieuwnederlands beffe “halskraag, -band”. In de betekenis van “choorhoet” (‘witte doek voor de borst’) voor het eerst aangetroffen in het jaar 1599 bij Kiliaan).

Leenwoord uit het Oudfrans biffe “gestreepte stof’, of uit Middeleeuws Latijn biffa “mantel”.

• [2] In de (Bargoense) betekenis van “vrouwelijk geslachtsdeel”, mogelijk oorspronkelijk [1], m.n. in de betekenis van “pelsmantel”, maar een ontlening aan (verouderd) Duits Befze “lip” is niet uitgesloten , voor het eerst aangetroffen in het jaar 1510

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	bef	beffen
verkleinwoord	befje	befjes

Zelfstandig naamwoord

de bef v / m

1. (kleding) een kanten lapje dat in vroeger eeuwen algemeen op de borst gedragen werd, maar nu beperkt tot bepaalde beroepsgroepen, o.m. advokaten en dominees (van bepaalde protestantse stromingen).

   ▸ Weldra herkent hy de advokaten, die met mantel en bef op en neder wandelen, de procureurs, door hun klerken gevolgd, die zakken met processtukken dragen, de beämbten, die zich naar hunne kantoren begeven:

   • De bef was eigenlijk een soort slabbetje. 

2. (informeel) vrouwelijk geslachtsdeel

Hyponiemen

• domineesbef

Afgeleide begrippen

• befdrager, befgajes, befkanarie, befkraag, beflapje, beflijster, befman, beftekkel

Overerving en ontlening

• Duits: Beffchen, (verouderd) Beff

Werkwoord

vervoeging van
beffen

bef

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van beffen
   

   • Ik bef. 

2. gebiedende wijs van beffen
   

   • Bef! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van beffen
   

   • Bef je? 

Gangbaarheid

• Het woord bef staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "bef" herkend door:

96 %	van de Nederlanders;
87 %	van de Vlamingen.